Nu de Belgische inzending voor het Eurovisiesongfestival 2023 bekend is, focussen we ons in dit stuk op de puntenverdeling. Wat viel op en wat sprong eruit? En hoe had de uitslag er anders kunnen uitzien, met zelfs een andere winnaar?

We keren eerst terug naar de basics van het stemsysteem. In totaal werden 1.560 punten uitgedeeld, 780 door de vijftienkoppige vakjury en evenveel door de kijkers thuis. De juryleden gaven elk 4, 5, 6, 7, 8, 10 en 12 punten aan hun top zeven. Het publiek kon (niet) stemmen via VRT MAX en sms, waarbij per platform slechts één stem per persoon werd meegeteld. De 780 publiekspunten werden procentueel verdeeld. Dat betekent dat als een kandidaat tien procent van alle stemmen kreeg, dat werd geconverteerd naar tien procent van 780 ofwel 78 punten. In het geval van een ex aequo tussen beide jury’s primeerde de voorkeur van de vakjury. Hieronder geven we voor de volledigheid nog even de volledige, officiële uitslag van de finale van Eurosong 2023 mee.

De jurystemming

We beginnen bij de punten van de vakjury. VRT vertrouwde Songfestival.be toe dat de uitgesplitste punten per jurylid naar alle waarschijnlijkheid niet zullen worden vrijgegeven, dus daar kunnen we niet op ingaan. Maar wat vertellen ons de totaalpunten dan?

Het stemsysteem betekent dat elke kandidaat minstens 60 punten kreeg, want elk jurylid gaf elk lied er minstens 4 en er waren er 15 in totaal. De maximumscore, als elk jurylid dezelfde song 12 punten had toegekend, was 180. Met 83, 84 en 94 punten eindigden respectievelijk Loredana, Hunter Falls en The Starlings onderaan de jurystemming, waarbij zij dus vooral lagere punten toebedeeld kregen. Ameerah en Gustaph vormden met 107 en 121 een tussengroep. In de wandelgangen vingen we op dat vooral eindwinnaar Gustaph voor verdeling zorgde, met verschillende juryleden die hem (bijna) helemaal onder- dan wel bovenaan hadden geklasseerd.

Meer eensgezindheid was er over Chérine en gala dragot. De twee Franstalige songs in de finale van Eurosong 2023 kregen beide gemiddelde scores van net geen tien punten per jurylid, wat ze de afgetekende favorieten van de vakjury maakten. gala won uiteindelijk de jurystemming met een puntje verschil – dezelfde marginale voorsprong die Gustaph uiteindelijk met een fotofinish van jewelste als eerste over de Eurosong-streep trok.

De publieksstemming

De manier waarop de televotingpunten werden berekend en bekendgemaakt, laten ons toe om te kijken hoeveel procent elke kandidaat op zijn, haar of hun naam kreeg. Met 5,64% van de stemmen eindigde Hunter Falls onderaan, gevolgd door 8,21% voor Ameerah en 10,77% voor Loredana, ondanks de robot met de boodschap SMS 7. Nadien stijgen de verhoudingen. De twee favorieten van de vakjury, Ça m’ennuie van Chérine en t’inquiète van gala dragot, lagen enorm dicht bij mekaar en kregen respectievelijk 15,77 en 16,03 procent van de publiekspunten. En dan blijft de top twee nog over. Winnaar Gustaph kreeg met Because of You 20,13%, maar The Starlings sleepten bijna een kwart van de publiekspunten in de wacht, met exact 23,46%. Opvallend detail: sinds de invoering van televoting in de finale van Eurosong in 1999, is het de allereerste keer ooit dat de favoriet van het Vlaamse publiek de preselectie niet won.

We kunnen vergelijken met de uitslag van Eurosong 2014, toen er zes kandidaten in de finale waren en de publiekspunten op eenzelfde manier procentueel berekend werden. De verschillen waren toen een pak groter. Axel Hirsoux, die later 14e zou eindigen in zijn halve finale op het Songfestival in Kopenhagen, kreeg toen met Mother maar liefst 57,14% van alle stemmen. In 2023 was er dus veel meer verdeeldheid bij de Vlaamse kijker over wie precies België zou mogen vertegenwoordigen op het Songfestival.

Wat als?

Tot slot: het verandert uiteraard niets aan de officiële uitslag en de winnaar, maar wat als de resultaten op een andere manier werden berekend? We kijken naar twee manieren.

Wat als de vakjury en de televoters simpelweg elk 4, 5, 6, 7, 8, 10 en 12 punten hadden gegeven en die bij mekaar werden opgeteld? In dat geval had gala dragot Eurosong 2023 gewonnen, met 20 punten in totaal: 12 van de jury en 8 van de televoting. De hierboven beschreven ex aequo-regel zou Gustaph zilver hebben gegeven en The Starlings brons, beide met 18 punten. Gustaph met 8 van de jury en 10 van het publiek en The Starlings met respectievelijk 6 en 12 punten. Chérine zou ook hier vierde worden, met 17 punten (10 + 7). Ameerah, Loredana en Hunter Falls zouden hun vijfde, zesde en zevende plek in het klassement behouden met 12, 10 en 9 punten in totaal.

Wat als de televotingpunten simpelweg vervijftienvoudigd waren? Eerder gebeurde dat ook al in Eurosong 2016, waarbij tien internationale jury’s elk 6, 7, 8, 10 en 12 punten toekenden maar het publiek 60, 70, 80, 100 en 120 punten gaven. In het geval van 2023 zou dat neerkomen op 60, 75, 90, 105, 120, 150 en 180 punten. In dat geval hadden The Starlings Eurosong 2023 gewonnen, met 274 punten. Ook dan zou de stemming ongemeen spannend geweest zijn, want Gustaph had er 271 gehad in totaal, met zijn tweede plek in de televoting die 150 punten oplevert. De rest van de uitslag zou ongewijzigd blijven.