Aan het einde van een decennium blikken we niet enkel terug op het afgelopen jaar. In een reeks analyses, opinies en overzichtsartikelen richten we onze kijk op de jaren ’10 op de grootste muziekwedstrijd ter wereld. Hoe is het ESF geëvolueerd, en wat zijn de verwachtingen voor de toekomst? Op die en tal van andere vragen proberen we antwoorden te geven. In dit stuk kijken we naar de toekomst van het Songfestival, en hoe die eruit kan zien.

Het Eurovisiesongfestival is altijd al een voorloper geweest bij het gebruikmaken van nieuwe technologieën. Het is een voorbeeld voor andere concerten en televisieshows. Kijk maar naar de enorme led-schermen en zelfs led-vloeren. Ondertussen zijn er alweer een boel nieuwe technologieën die volgens ons een plaats hebben op het Songfestival, en misschien ook wel in de nabije toekomst een plaats zullen krijgen. We nemen ook even het stemsysteem onder de loep en bekijken of het Songfestival op zoek moet naar extra inkomsten.

Augmented/virtual reality

Eén van die nieuwe technologieën is augmented reality (AR), ‘gemengde werkelijkheid’. Bij deze technologie draag je een bril waarbij de omgeving vermengd wordt met hologrammen. Hologrammen hebben we al even gezien tijdens het optreden van Dami Im in 2016. Wat als mensen thuis een bril hebben waarmee ze het hele festival in AR kunnen bekijken? Zou dat een meerwaarde geven aan het festival? Zou dat extra kijkers lokken? De eerste keer alvast wel, daarna zal dat effect misschien weer wat wegebben. Het huidige bekendste voorbeeld van AR is Pokémon Go. Hieronder zie je enkele voorbeelden van de technologie.

Er is ook virtual reality (VR), dat nog een stap verder gaat dan AR. Mensen thuis hebben daarbij het gevoel dat ze in de zaal staan. Dat kan een oplossing zijn voor de fans die teleurgesteld zonder tickets achterblijven na de verkooprondes, of voor mensen met beperkte middelen of die niet kunnen reizen. Het kost de organisatie niks, er moet enkel een 360°-camera op een statief in de zaal gezet worden. Maar zijn de mensen thuis hier wel voor uitgerust?

Om nog even terug te komen op die hologrammen bij Dami Im: dat waren gewoon voorwerpen die geprojecteerd werden. Maar wat als een artiest als hologram op het podium staat? Zo zijn er een aantal overleden artiesten die ondertussen als hologram weer optreden. Wat dan met de regel van het maximum aantal personen op het podium? Telt een hologram dan mee? Of kan een land op die manier zeven mensen op het podium zetten? En telt een hologramzanger dan als live? Zo ver zijn we nog lang niet, maar de dag dat een bepaalde omroep dat als act wil, zullen ze er bij de EBU over na moeten denken. Hoe dan ook zal het wel een uitzondering blijven, want hologrammen zijn heel duur. Ze worden gemaakt met behulp van peperdure laserstralen, door een enorm waterverbruik om de lampen af te koelen en een enorm elektriciteitsverbruik. Als het Songfestival ecologischer wil worden, past dat ook helemaal niet in het plaatje.

Kies je eigen commentator

Dat zal misschien al mogelijk zijn tijdens het Songfestival in Nederland. De organiserende omroepen hadden een wedstrijd uitgeschreven voor techbedrijven en een van de drie finalisten is Kiswe Mobile, dat per land op verschillende doelgroepen gerichte en aangepaste streams maakt waarbij gekozen kan worden voor verschillende commentatoren. Een voorbeeld is influencers die interactie met de kijkers zoeken. Of heb je liever een commentator die duidelijk voor Rusland supportert? Of hou je zelfs helemaal niet van het festival en wil je een commentator die over alles zijn ongezouten, negatieve mening geeft? Verschillende landen experimenteren nu al met meerdere geluidskanalen en commentatoren: in Noorwegen is er een aparte uitzending op het jongerenkanaal van omroep NRK met ‘jeugdiger’ commentaar, en in veel landen wordt het Songfestival nog steeds op de radio uitgezonden, meestal ook met een aparte commentator.

Een voorbeeld in de sport waarbij je je eigen commentator kan kiezen, is Spalk, waar je in onderstaand filmpje een voorbeeld van kunt zien. Kijken we binnenkort ook zo naar het Songfestival?

Het perfecte geluid

Een goede klank, dat is dikwijls een pijnpunt bij een concert. Niet overal waar je zit komt de klank even goed over. PEEX, waar Elton John tijdens twee optredens al gebruik van heeft gemaakt, zou dat kunnen verhelpen. Fans krijgen dan een draagbaar apparaat waarmee ze de muziek kunnen horen zoals die op het podium gehoord wordt. Als je de PEEX-app downloadt, kun je voor jezelf zelfs prutsen met de mix van het geluid.

Wees je eigen regisseur

Als de mensen in de zaal de regie over het geluid dat ze horen in handen kunnen nemen, waarom zouden mensen thuis die online kijken dan niet de regie over het beeld in handen kunnen nemen? Kijk je het liefst de hele tijd in de zaal of in de green room? Wil je het podium van aan de rechterkant bekijken zoals de mensen die aan die kant zitten het zien?

Stemmen

Wat met het stemmen? In het begin van het festival werd nog telefonisch gestemd door jury’s, sinds de komst van de gsm kan ook het publiek zelf stemmen, door te bellen of te sms’en. Tegenwoordig kan dat ook via de officiële Eurovisie-app, al stuurt die je dan wel nog door naar de sms-functie van je toestel.

Voor het Junior Eurovisiesongfestival kan al online gestemd worden, maar in de jonge versie van het ‘grote Songfestival’ is het toegestaan om op je eigen land te stemmen. IP-adressen zouden wel gecontroleerd kunnen worden, maar dat zegt vooral iets over je locatie, vanwaar je stemt dus. IP-adressen zijn ook gemakkelijk te vervalsen of te verbergen. Op je eigen land mogen stemmen, zou alvast tegengaan dat mensen een buitenlands nummer kopen om op hun eigen land te kunnen stemmen. Het kan misschien voor een deel de diaspora tegengaan, al is die misschien wel nooit volledig neutraal te maken. Het zou er ook voor zorgen dat mensen massaal op hun eigen land gaan stemmen. De 12 punten hebben dan geen enkel belang meer, want ieder land zou die aan zichzelf geven.

Is de nieuwe blockchaintechnologie dan misschien een oplossing? Met die technologie moet je je identiteit bewijzen en zo zou kunnen nagegaan worden van welk land je afkomstig bent. Momenteel merk je op het festival nog altijd diaspora bij het stemmen en mensen kunnen ook gewoon een gsm-nummer kopen van een ander land om voor hun eigen land te kunnen stemmen. Maar hoe groot is die impact bij het stemmen? Is dat de moeite waard om over te schakelen op blockchaintechnologie? De recentste winnaars hebben aangetoond dat je niet noodzakelijk veel buurlanden moet hebben of veel inwoners in het buitenland om goed te scoren op het festival. Blockchaintechnologie zorgt er wel voor dat fouten of vervalsingen niet mogelijk zijn.

Misschien kan het stemmen opengesteld worden voor mensen uit de hele wereld, die dan online kunnen stemmen? Mensen die niet uit een deelnemend land komen, zouden onder de noemer ‘Rest van de wereld’ gegroepeerd kunnen worden, om als de onafhankelijke jury ‘Rest van de wereld’ haar punten bekend te maken. Bij de jaarlijkse OGAE-stemming gebeurt dat bijvoorbeeld al: Songfestivalfans die niet uit een van de actieve OGAE-landen komen, kunnen zo toch meestemmen.

Sponsors en commerciële omroepen

Ieder jaar is het een gedoe, de financiering van het festival. Wordt het tijd om het Songfestival open te stellen voor meer sponsors? Of is het festival al commercieel genoeg en wordt het te Amerikaans met sponsors? Sponsors zouden heel wat extra geld meebrengen. Zuiderse landen als Portugal, Spanje en Malta financieren hun deelname onder andere door reclamespots uit te zenden tijdens de shows uit te zenden. Waarom zou de EBU dan niet van het geld van extra sponsors gebruikmaken? Dat zou dan weer de aantrekkelijkheid van het festival kunnen doen afnemen door te veel reclamespots. Tenzij die sponsors subtieler gepromoot worden, maar dan zullen ze ook kleinere bedragen betalen.

Bulgarije heeft alvast een nieuwe trend gezet door de volledige deelname in Rotterdam te laten sponsoren door een Britse platenmaatschappij. Is dat iets wat we in de toekomst meer zullen zien? Het kan een optie zijn voor kleinere landen, al zullen dan goede afspraken gemaakt moeten worden. De sponsors van een omroep mogen niet in het vaarwater zitten van de sponsor van EBU. Stel je voor dat een concurrent van MoroccanOil, een sponsor van het ESF 2020 in Rotterdam, een deelnemende omroep sponsort …

Commerciële omroepen deel laten nemen dan maar? Zij hebben in principe meer geld doordat ze al het jaar door veel reclame-inkomsten hebben. Of zorgt dit voor scheefgetrokken verhoudingen tegenover een openbare omroep die dan met een beperkter budget zit? Deze situatie is nu al het geval, het budget van de Russische openbare omroep is bijvoorbeeld vele malen groter dan dat van een land als Malta, Portugal of Spanje. Zo onmogelijk is het allemaal niet: de Britse commerciële omroep ITV is al decennialang volwaardig EBU-lid en deed ook al drie keer mee aan het Junior Eurovisiesongfestival namens het Verenigd Koninkrijk.

Terugkerende en nieuw deelnemende landen

Nieuwe landen en landen die terugkeren, het is de droom van iedere Songfestivalfan. Wie droomt niet van Kazachstan, Andorra, Liechtenstein, Monaco, Luxemburg, Kosovo, Wales , Slovakije en Turkije. Van een aantal van die landen is het kostenplaatje het probleem. Sponsors zouden dat op kunnen lossen, maar een omroep moet ook willen. Bij Turkije bijvoorbeeld zou de reden om niet deel te nemen de grote ‘roze’ invloed in het festival zijn. Hoe kun je kleinere landen of staten als Andorra overtuigen om toch deel te nemen? Kleinere landen nog minder laten betalen? Landen als Malta en Cyprus betalen sowieso al minder, de organisatie moet ook nog uit de kosten komen als ze meer landen deel laten nemen.

Zien we op een dag ook Kosovo en Kazachstan op het festival? Fans vragen er al jaren om. Kazachstan neemt al deel aan het Junior Eurovisiesongfestival op uitnodiging, maar Kosovo moet nog altijd lid worden van de EBU. Van Kosovo is dan de vraag: zal Servië, waarvan Kosovo ooit deel was, dan nog deel willen nemen? Iets wat misschien sneller zal gebeuren dan we denken, is een deelname van Schotland aan het Songfestival. Eind januari 2020 is de Brexit, normaal beklonken, een feit en de kans op Schotse onafhankelijkheid is door de verkiezingsuitslag van 12 december een stuk groter geworden. Als ze dan ook lidmaatschap bij de EBU aanvragen, ligt de weg open. Maar laat ons hiervoor en voor Schotse onafhankelijkheid toch rekening houden met minstens één misschien zelfs twee jaar, waardoor het volgens ons niet voor 2022 zal zijn.

Belangrijk om weten is dat het reglement van EBU zegt dat er maximum 44 landen deel mogen nemen. In 2018 zaten we nog maar één land van het maximum verwijderd. EBU zal dus het eigen reglement aan moeten passen als ze echt meer landen aan willen trekken. Al lijkt de EBU ons nu eerder, terecht, te focussen op de kwaliteit in plaats van de kwantiteit. Veel werk voor de volgende Executive Supervisor!

Er is dus nog heel wat vernieuwing mogelijk op het Songfestival. Ook in het komende decennium zal beetje bij beetje nieuwe technologie geïmplementeerd worden, en zo zal het festival er op het einde van dat decennium opnieuw heel anders uit zien. Zo anders dat de Songfestivals uit de jaren ’10 er dan oubollig uitzien?