Nederland is er, net als België, al vanaf het prille begin in 1956 bij op het Eurovisiesongfestival. De methode om de kandidaat te kiezen is in de loop der jaren flink veranderd. En dan hebben we het nog niet over de nodige ‘relletjes’ bij het Nationaal Songfestival.

De jaren 50 en 60
Vanaf 1956 deed Nederland dus al mee aan het songfestival. Sterker nog: het allereerste nummer ooit uitgevoerd op het Eurovisiesongfestival was De Vogels van Holland van Jetty Paerl. In de eerste jaren van het Nationaal Songfestival werden verschillende systemen getest. Zo werd de kandidaat in de eerste twee jaren door de bevolking gekozen per briefkaart. In 1958 werden regionale jury’s ingezet, gecombineerd met een vakjury. In 1959 werd het helemaal revolutionair: Teddy Scholten, later winnaar met Een Beetje, werd via televoting gekozen.

In de jaren 60 greep men in eerste instantie terug naar het systeem met de regionale jury’s. Maar in 1961 en 1963 gooiden stakingen van respectievelijk de NTS en het orkest roet in het eten en moest er intern gekozen worden. Niet veel later deed ook het systeem met stemmen door het publiek zijn intrede. Zo werd in 1967 zangeres Thérèse Steinmetz aangewezen als kandidaat, maar kon er via briefkaart gestemd worden op het liedje waarmee zij naar het festival moest gaan. In 1968 en 1969 (Lenny Kuhr) werd er weer teruggevallen op een (vak)jury.

De jaren 70 en 80
In 1970 deed een nieuw fenomeen haar intrede: de buitenlandse jury. Uit elf landen was een jurylid aanwezig dat punten mocht geven. Daarnaast was er ook nog een vijfkoppige Nederlandse jury. Lang heeft dat niet stand gehouden want de volgende vier jaar werd de kandidaat steeds intern aangewezen, maar werd het nummer uiteindelijk bepaald door een jury of door stemmen vanuit het volk. Dat systeem bleef vijf jaar ongewijzigd. In 1975 zongen drie kandidaten elk drie dezelfde liedjes. Uiteindelijk werd Teach-In gekozen door een internationale jury, waarin onder andere Will Tura zat, met het nummer Dinge-Dong. Dat zou voorlopig de laatste Nederlandse winnaar van het Eurovisiesongfestival opleveren.

Van 1976 tot en met 1978 werd weer gekozen voor het systeem van verschillende artiesten en nummer. Toch werd in 1979 Sandra Reemer (Xandra) opnieuw intern gekozen. Het liedje werd gekozen door beroepenjury’s – één van die ‘beroepen’ was overigens de fanclub van Sandra. Het nummer Colorado, waarvan de tekst geschreven werd door de Nederlandse acteur Gerard Cox, mocht uiteindelijk naar het songfestival.

In 1980 zou Nederland het Eurovisiesongfestival organiseren, nadat winnaar Israël zich terugtrok. Kandidate Maggie MacNeal werd intern gekozen. In 1985 was er geen preselectie, omdat Nederland er voor koos om niet deel te nemen door de nationale dodenherdenking. Er stond dat jaar wél een Nederlandse zangeres op het podium in Zweden: voor Luxemburg trad Margo aan, samen met nog vier andere artiesten. Margo was de podiumnaam van de actrice Annemiek Verdoorn, die later in Nederland nog faam verwierf als Zuster Ingrid in Medisch Centrum West en Joyce Couwenberg in ONM.

In de jaren 80 vinden we verder voornamelijk « klassieke » preselecties met verschillende artiesten en nummer. In 1987 en 1988 werd hier van afgeweken door een interne kandidaat te kiezen. De laatste Nederlandse deelneemster in de jaren 80 was Justine Pelmelay met Blijf zoals je bent. Een jaar eerder stond ze nog in het achtergrondkoor van Gerard Joling.

De jaren 90 en 00
In 1991 nam Nederland niet deel omdat het festival opnieuw samenviel met de nationale dodenherdenking. In 1990 en 1992 was er een klassieke preselectie. In 1993 werd weer teruggegrepen op het systeem van één artiest en meerdere liedjes. Ruth Jacott won en haalde een mooie zesde plaats. In 1994 liep dit systeem uiteindelijk uit op een teleurstelling voor Nederland omdat Willeke Alberti slechts vier punten wist te verzamelen op het songfestival met Waar Is De Zon. Daarom mocht Nederland in 1995 niet mee doen.

Het jaar daarna waren er maar liefst vijf voorrondes: in elke ronde trad één artiest op met drie verschillende nummers. Het winnende nummer ging naar de finale. Uiteindelijk gingen Maxine & Franklin Brown met De Eerste Keer. In 1997 werd Mrs. Einstein intern aangeduid. Het publiek koos het nummer Niemand Heeft Nog Tijd.

In 98 en 99 keerde men dan toch terug naar het Nationaal Songfestival met als hoogtepunt de vierde plaats van Edsilia Rombley met Hemel en Aarde op het songfestival in 1998. Het dieptepunt kwam dan een jaar later met Double Date. De tweeling zong hun nummer E-Mail To Berlin zó vals dat aanwezigen dachten dat het een grap was. Dit vermoeden werd versterkt door de aanwezigheid van Ralph Inbar in de zaal, in Nederland met name bekend van het verborgen camera programma Bananasplit. Hij was dat jaar ook ingehuurd door de Israeli als creatief directeur van het songfestival.

Na de eeuwwisseling was het tijd voor vernieuwing: de kandidaat werd gekozen in één finale met verschillende artiesten. Opvallende deelnemers in 2000 waren musicalster Linda Wagenmakers (No Goodbyes) met een enorme jurk en voor het eerst een nummer in de officiële tweede taal van Nederland: het Fries. In 2002 moest Nederland noodgedwongen een jaar overslaan omdat Michelle het jaar ervoor te weinig punten haalde met Out On My Own. 

Een jaar later nam de TROS het stokje over van de NOS en werd opnieuw een ander systeem geïntroduceerd, meer in de stijl van Melodifestivalen en Eurosong. In 2006 belandde de selectie opnieuw bij NOS en werd afgeweken van dat concept, omdat Glennis Grace in 2005 geen goede klassering gehaald had en Nederland daarom eerst een voorronde moest afwerken. Er werd gekozen voor drie artiesten met elk drie nummers, waaruit een vakjury voor elke artiest het beste nummer zou kiezen. Uiteindelijk ging Trebble naar Athene en strandde daar op de twintigste plaats.

Een jaar later ging de NOS in zee met de VARA voor het Nationaal Songfestival. Opvallend, want de kandidate was al intern aangeduid: Edsilia Rombley zou nog een keertje gaan, ditmaal met het nummer On Top of the World. Het jaar erop zouden ze opnieuw intern kiezen. Hind ging naar het grote podium in Servië met een nummer ‘dat ze nog op de plank had liggen’, Your Heart Belongs to Me. Wederom geen succes.

Na 2008
Na de tegenvallende resultaten vanaf 2005 nam de TROS het stokje definitief over van de NOS. Maar dat leverde niet meteen betere resultaten op. Integendeel zelfs: van De Toppers, het trio van Gordon, René Froger en Jeroen van der Boom, werd in 2009 veel verwacht, maar zij haalden de finale niet met Shine.

Een enorm dieptepunt volgde tijdens het Nationaal Songfestival in 2010. Pierre Vader Abraham Kartner schreef een nummer dat werd uitgevoerd door vijf artiesten. Zij werden bijgestaan door een coach. Alle grote namen zoals de 3JS, Frans Bauer en Nick & Simon hadden bedankt voor de eer waardoor een vijftal onbekende artiesten om het songfestivalticket moesten strijden. Elk van de vier juryleden had een stem en ook het publiek had er één. Twee juryleden koezen voor Loekz, twee anderen voor Sieneke. Het publiek koos op haar beurt voor zanger Vinzzent. Componist Pierre Kartner moest uiteindelijk, hiertoe aangespoord door de presentatrice, de knoop doorhakken en koos voor Sieneke, die in Oslo op de veertiende plaats in de halve finale strandde met Ik ben verliefd. In de nasleep van dit Nationaal Songfestival zette de TROS commentator Cornald Maas op straat. Officieel was dit vanwege een tweet waarin hij Sieneke vergeleek met andere ‘exportproducten’ als Joran van der Sloot en de PVV (red: een veroordeelde Nederlandse moordenaar en een populistische politieke partij), maar volgens Maas kwam dit toch vooral omdat hij te veel een AVRO gezicht was en de TROS liever een eigen presentator zou sturen. Dit werd uiteindelijk radiopresentator Daniël Dekker.

Een jaar later kon de TROS de 3JS dan toch overtuigen om naar het songfestival te trekken. Het publiek mocht hun nummer kiezen. Het werd Never Alone, en ook dat strandde in de halve finale. Een jaar verder, een nieuwe poging om de slechte prestaties te doorbreken. Maar het mocht niet baten. John De Mol mocht een concept bedenken. Hij kwam met een talentenjacht met zes kandidaten. De Mol koos er vijf zelf, maar uiteindelijk mocht  de zesde kandidaat, Joan Franka, met haar indianenveren naar Düsseldorf. Opnieuw kwam zij niet verder dan de halve finale.

Na 2012
En dan zag de TROS (later: AVROTROS) plots het licht. Geen grote voorronde en geen nationale finale meer, maar gewoon een interne keuze voor een artiest. In 2013 leidde dat al meteen tot een controversiële keuze: rockzangeres Anouk werd gecontacteerd en wilde zowaar meedoen. Het nummer Birds, dat ging over zelfmoord, scoorde een mooie negende plaats in de finale. Nederland had weer hoop. En dat werd het komende jaar meer dan bevestigd.

In 2013 besloten de omroepen AVRO en TROS te fuseren tot één omroep: AVROTROS. Dit luidde ook de terugkeer van AVRO gezicht Cornald Maas bij het songfestival in. The Common Linnets met Waylon en Ilse DeLange gingen naar Kopenhagen en eindigden daar op de tweede plaats met Calm After the Storm. 

Helaas volgde in 2015 een tegenslag. AVROTROS ging verder op de ingeslagen weg en het leek eventjes heel veelbelovend toen het nieuws bekend werd dat Trijntje Oosterhuis met een nummer van Anouk naar het songfestival zou trekken. Walk Along werd, zacht gezegd, een flop. Al helemaal door de lelijke ‘jurk’ die de zangeres droeg en haar dan ook nog eens de Barbara Dex Award opleverde.

Het mindere resultaat werd vorig jaar al snel goedgemaakt. Opeens was daar Douwe Bob, die in Nederland de talentenjacht De Beste Singer-Songwriter had gewonnen. Op zijn eigenwijze manier bracht hij Slow Down en dat leverde een knappe elfde plaats op in de finale.

Dit jaar
Dit jaar is het dus de beurt aan de drie zusjes van OG3NE. Net zoals de voorbije jaren hoeft niet getwijfeld te worden aan de vocale kwaliteiten van de zangeressen. Eerder deden de dames al mee aan het Junior Eurovisiesongfestival en wonnen ze de talentenjacht The Voice of Holland. Het nummer Lights and Shadows werd geschreven door hun vader Rick. Afwachten of Lisa, Amy en Shelley Nederland opnieuw naar de finale kunnen loodsen en ook daar een goed eindresultaat neerzetten.

Wel lijkt het zo te zijn dat sinds 2013 de weg naar boven weer gevonden is. De bekende Nederlandse artiesten zijn in ieder geval niet meer bang om deel te nemen aan het songfestival. Al met al een positieve ontwikkeling. En nu: duimen voor OG3NE!