Analyse

ANALYSE

Hoe verschillend stemmen landen per regio op Songfestival?

Er wordt traditiegetrouw jaarlijks driftig gespeculeerd over de winstkansen van deelnemende Songfestivalliedjes. Je leest en hoort wel vaker dat bepaalde liedjes niet zullen scoren in ‘het oosten’ of het net heel goed doen in ‘het zuiden’ van kijkend en stemmend Europa. Maar waarop zijn die beweringen gebaseerd, en vooral, houden ze steek? In dit artikel worden de gedetailleerde resultaten van het Songfestival 2019 gebruikt om na te gaan of er sprake is van een groot verschil tussen bepaalde Europese regio’s.

In discussies over vermeende populariteit van landen in bepaalde gebieden, is de afbakening daarvan al vaak voer voor discussie. Waar eindigt West-Europa en begint het Oosten? Welke landen behoren precies tot ‘het noorden’? Om eenduidigheid te vinden, gebruikt dit artikel de classificatie van de Verenigde Naties. 40 van de 41 deelnemende landen van het Songfestival 2019 worden zo ingedeeld in vijf categorieën: Azië (rood), Oost- (groen), Noord- (blauw), West- (paars) en- Zuid-Europa (geel) (zie foto). Australië wordt niet meegeteld door de atypische geografische ligging van het land.

GebiedLanden
AziëArmenië, Azerbeidzjan, Cyprus, Georgië, Israël
Oost-EuropaHongarije, Polen, Moldavië, Roemenië, Rusland, Tsjechië, Wit-Rusland
Noord-EuropaDenemarken, Estland, Finland, IJsland, Ierland, Letland, Litouwen, Noorwegen, Verenigd Koninkrijk, Zweden
West-EuropaBelgië, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk, Zwitserland
Zuid-EuropaAlbanië, Griekenland, Italië, Kroatië, Malta, Montenegro, Noord-Macedonië, Portugal, San Marino, Servië, Slovenië, Spanje

Rangschikkingen per stem- en landgroep

In elk deelnemend land stemt, sinds 2016, een vijfkoppige vakjury en het publiek apart mee. Ze bepalen elk een rangschikking van alle deelnemende landen, die ook wordt vrijgegeven op de officiële website van het Songfestival. Op basis daarvan worden punten van twaalf tot een bepaald en uitgedeeld aan de top tien van jury en publiek. Op deze pagina vind je bijvoorbeeld de volledige Belgische resultaten van de finale van 2019 terug.

De volledige rangschikkingen van de 40 onderzochte landen uit de finale van 2019 werden ingedeeld per stemgroep en dan per landgroep. Dat betekent dat we aparte gemiddeldes berekenden voor de rangschikkingen van de vakjury’s en de televoters voor de Aziatische en Oost-, Noord-, West- en Zuid-Europese landen zoals hierboven ingedeeld.

De afwijkingen

De vraag die we daarmee willen beantwoorden is de volgende: zien we grote verschillen in smaak- en stemgedrag tussen (pan-)Europese regio’s? Daarbij is de tweede vraag of die verschillen groter zijn bij jury’s dan wel bij het publiek. Eerder schreven we al dat die immers op een totaal andere manier hun rangschikking en punten bepalen, waardoor vergelijken sowieso al moeilijk is.

Die verschillen bepalen we door het berekenen van de standard deviation (SD) of standaardafwijking. Met die benaming wordt in de statistiek de mate van spreiding en afwijking van het gemiddelde aangegeven. Een SD van 0,0 betekent in dit geval dat alle stemgroepen bepaalde landen en hun liedjes even hoog rangschikten en dat er dus algemene consensus is. Hoe hoger de afwijking of SD, hoe groter de verschillen tussen bepaalde regio’s in smaak- en stemgedrag qua rangschikkingen.

Juryresultaten

Onderstaande tabel toont de gemiddelde rangschikking die een bepaald land behaalde bij de jury’s van de landen die tot de bepaalde regio behoren. Bij de juryrangschikkingen van de 40 landen opgedeeld in de vijf stemgroepen zien we een gemiddelde SD van 3,3. Uitschieters zijn er bij Rusland (4,8), Albanië (4,9) en Griekenland (6,3), terwijl er over Spanje (0,8), San Marino (1,1) en Nederland (1,3) de meeste consensus was. De jury’s van 2019 waren het dus roerend eens over welke liedjes de het beste en de slechtste vonden, maar verder waren er wel enkele opmerkelijke verschillen.

Bij de landen die bij de jurystemming in de top 5 eindigden, is de gemiddelde SD 2,7. Zowel bij de top 10 als de bottom 6 3,1. Dat betekent dat de juryleden het meer eens waren over de landen in de top en de bodem van het klassement en er vooral in de brede middenmoot grote verschillen waren.

 GemiddeldeAziëOostNoordZuidWestSD
Nederland1242411.3
Noord-Macedonië2813352.6
Zweden3371642.4
Azerbeidzjan4624293.0
Italië5189124.0
Zwitserland65106932.9
Tsjechië71035882.8
Australië81358563.4
Rusland971777144.8
Malta10451411114.3
Frankrijk111211131372.5
Cyprus129142010124.6
Denemarken131881115104.0
Noorwegen1420141019134.2
Servië1522121417183.8
Slovenië1614141814202.8
IJsland1721131720153.3
Estland1819191218223.7
Wit-Rusland1915182220172.7
Duitsland2025231622164.2
Verenigd Koninkrijk2116211925193.3
Albanië2217212512214.9
Griekenland2311202616256.3
Israël2426242122231.9
Spanje2523252324240.8
San Marino2624262426261.1

Arcade moest bij de Aziatische juryleden dus de duimen leggen voor Soldi, terwijl enkel de West-Europese jury’s Nederland ook daadwerkelijk het beste lied vonden. Opvallend: op Azië na had elke groep landen een land uit de eigen groep als juryfavoriet. Noord-Macedonië bij Oost-Europa, Zweden bij het noorden, Italië in het zuiden en Nederland dus in het westen.

Zo wordt ook een ander verschil duidelijk. In de officiële resultaten finishte Duncan Laurence slechts derde bij de vakjury’s in 2019, en moest hij John Lundvik uit Zweden en Tamara Todevska uit Noord-Macedonië voorlaten. Maar dat was op basis van de punten van een tot twaalf voor de top tien. Als je de volledige rangschikkingen vergelijkt en daar gemiddeldes van neemt, was Arcade wél de juryfavoriet.

Publieksresultaten

Bij de televoting lagen de kaarten in 2019 heel wat anders. KEiiNO uit Noorwegen won daar overtuigend, maar opgedeeld per stemgroep blijkt dat de smaken tussen regio’s wel duidelijk verschilden (SD = 2,0). Over Nederland als runner-up was dan weer quasi een consensus (SD = 0,5). De gemiddelde standaardafwijking is 3,4, amper 0,1 hoger dan bij de vakjury’s. Het is dus niet zo dat jury’s en publiek er onderling heel andere smaken op nahouden.

 GemiddeldeAziëOostNoordZuidWestSD
Noorwegen1521512.0
Nederland2323230.5
Italië3278113.4
Zwitserland4466441.1
Rusland5119363.5
Ijsland6942772.8
Australië7785851.5
Azerbeidzjan8125119122.9
Zweden91114413103.9
Spanje10818121084.1
Denemarken112017101694.7
Estland121815719174.8
Noord-Macedonië131312176164.3
Frankrijk136111317114.0
Slovenië151991514143.6
San Marino1616131815233.8
Tsjechië1720161421192.9
Servië1823182312154.9
Malta1914211620213.2
Cyprus2010221918224.9
Israël211592222185.4
Albanië2224242411136.6
Wit-Rusland2317202023263.4
Griekenland2422232524241.1
Duitsland2525252625202.3
Verenigd Koninkrijk2626262126252.2

Kijkend en stemmend Europa was het in 2019 meer eens over de top vijf dan de vakjury’s (SD van 2,1 en 2,7), maar er waren iets grotere verschillen bij de meningen over de zes laagst geklasseerde landen (3,1 en 3,5). Ook hier liggen de grootste verschillen in de middelste en onderste lagen van de eindrangschikking: over Albanië (6,6), Israël (5,4) en Servië en Cyprus (beide 4,9) lagen de meningen van de televoters het verst uiteen.

Ook hier vallen enkele verschillen op als we de rangschikkingen op basis van punten van een tot twaalf en van volledige lijstjes vergelijken. Serhat werd voor San Marino tiende in de publieksstemming qua punten, maar deed het heel wat minder qua rankings. Rusland en Zwitserland spelen haasje-over, net als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, terwijl Miki uit Spanje het beter deed in de volledige rangschikkingen.

Verder opgedeeld

In een volgende stap kunnen we de vijf landgroepen verder opdelen in drie grotere: Azië & Oost-Europa (12 landen), Noord- en West-Europa (16 landen) en Zuid-Europa nog steeds als aparte groep (12 landen). Als we alle rangschikkingen op basis van die drie met elkaar vergelijken, liggen de standaardafwijkingen veel lager en is er dus nog meer consensus. Wel is er een meer uitgesproken verschil tussen de rangschikkingen van vakjury’s (SD = 1,7) en die van het publiek (SD = 2,1), al liggen ze beide beduidend lager dan wanneer opgedeeld in vijf regio’s.

Er is dus sprake van enkele verschillen in het smaak- en stemgedrag van juryleden en kijkers op basis van de geografische positie en indeling van landen. Opgedeeld per vijf (en zeker drie) regio’s liggen de meningen van de televoters iets verder uit elkaar dan die van vakjury’s. We zien steeds dat er meer eenparigheid is over wat de beste en slechtste liedjes zijn, terwijl er vooral in de middenmoot vaak grotere onderlinge verschillen te bemerken zijn. Zowel jury’s als publiek duiden meestal een lied uit een land van de eigen omgeving aan als favoriet.

Conclusie: er valt iets te zeggen voor de bewering dat sommige liedjes beter of slechter ‘werken’ in bepaalde kijkende en stemmende landen en regio’s op het Songfestival. Maar de verschillen zijn vaak niet heel groot, en zeker over de absolute top- en floplanden is meestal veel consensus terug te vinden. Hier analyseerden we immers de resultaten van 2019, waarin de punten en rangschikkingen al heel ver uiteen lagen. In 2017 nog boekte Salvador Sobral een monsteroverwinning, waarbij de standaardafwijking sowieso nog veel lager ligt. Er zijn dus kleine smaak- en stemverschillen, maar daarnaast is er ook opvallend veel overlap tussen stemmers uit alle deelnemende Songfestivallanden.

Hooverphonic is onze Songfestivalkandidaat van 2021. Ontdek dankzij alle verhalen in ons boek ’65 jaar België op het Songfestival’ hoe het de andere deelnemers is vergaan. Koop het via deze link.

Publicité