Analyse

ANALYSE

Zelf gezocht? Hoe de ‘Big 5’ dit decennium serieuze klappen kregen

Aan het einde van een decennium blikken we niet enkel terug op het afgelopen jaar. In een reeks analyses, opinies en overzichtsartikelen richten we onze kijk op de jaren ’10 op de grootste muziekwedstrijd ter wereld. Hoe is het ESF geëvolueerd, en wat zijn de verwachtingen voor de toekomst? Op die en tal van andere vragen proberen we antwoorden te geven. In dit stuk kijken we naar de prestaties van de ‘Big 5’.

Bekende namen die met schaamrood op de kaken naar huis terugkeerden, laatste plaatsen, nul punten, inzendingen de grond ingeboord in binnen- en buitenland. Zo kan je nog even doorgaan. Geldschieters Italië, Duitsland, Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk vormen samen de beruchte Big 5. Ze staan elk jaar in de finale van het Songfestival, maar dat wil niet zeggen dat ze daarin een rol van betekenis spelen. Integendeel. Dit decennium (2010 – 2019) was hard voor die landen. Al werken ze dat vaak zélf in de hand.

Omroepen RAI, ARD, France 2, RTVE en BBC betalen elk jaar heel veel geld aan de EBU voor tv- en radiorechten. Ter compensatie zijn ze automatisch finalist op het Songfestival. Tv-zenders met genoeg financiële middelen. Vreemd, want als je kijkt naar hun selectieprocedures of inzendingen, zou je haast denken dat daar niet veel centen in geïnvesteerd zijn. De omroepen hebben ons niet veel redenen gegeven om voor hun liedjes te stemmen.

Italië dit decennium – Hoogste notering: tweede in 2011 en 2019, laagste notering: 21ste in 2014

Laten we beginnen met Italië, de beste leerling van de Big 5-klas. De terugkeer van de RAI naar het festival is een van de mijlpalen uit de voorbije tien jaar. De Italianen doen lekker hun eigen ding op het Songfestival: ze plukken een kandidaat van Sanremo, soms de winnaar, soms helemaal niet, laten die in de eigen taal zingen, passen de act lichtjes (of niet) aan en klaar.

Riskant, maar het werkt. Want het land haalde maar liefst zeven keer de top tien. Francesco Gabbani en Mahmood brachten de grootste hits voort, maar voor de rest lijkt het alsof ze in Rome niet volop inzetten op de winst. De vraag is hoelang dat gokken succesvol blijft.

Duitsland dit decennium – Hoogste notering: eerste in 2010, laagste notering: 27e in 2015

De Duitsers konden niet beter starten: ze raakten uit het sukkelstraatje door in 2010 te winnen. Lena was een guitige, welbespraakte verschijning die met Satellite een hit had die al vóór het festival succesvol was. Ze maakten het verschil, net als het jaar daarop. Daarna ging het stijl bergaf. Dieptepunten? De laatste plaatsen voor Ann Sophie (ook nul punten) en Jamie-Lee. De omroep steekt vooraf veel tijd in hun selectie door bijvoorbeeld castings te houden om nieuw talent te spotten, maar het uitkiezen van goede liedjes, dat loopt mis.

Sister van afgelopen jaar was daar het beste voorbeeld van. Het nummer werd niet weerhouden in Zwitserland, een land dat de afgelopen jaren meester werd in het sturen van nummers die je steenkoud laten. Natuurlijk breek je dan geen potten. Terwijl Michael Schulte in 2018 bewees dat zijn thuisland wél een gevoelige snaar kan raken. Moet Duitsland het Nederlandse voorbeeld volgen door eerst naar hét lied te zoeken?

Frankrijk dit decennium – Hoogste notering: zesde in 2016, laagste notering: 26e in 2014

France 2 heeft de voorbije tien jaar zowat alles geprobeerd om hun Songfestivalinzending te kiezen. Dat doet aan België denken. Met het grote verschil dat de Belgen hun weg (zo goed als) gevonden hebben, terwijl Frankrijk blijft zoeken. Want volgend jaar schaffen ze hun kersverse voorronde al af. Geen verrassing , want hun grootste succes kwam er dit decennium na een slimme interne selectie. Amir viel met J’ai cherché net buiten de top vijf. Maar dankzij zijn deelname werd het Songfestival weer populair in Frankrijk, de inzending werd een hit en de zanger zelf boert nog steeds goed. Groot succesverhaal, zelfs zonder winst.

In 2012, 2013 en 2015 verliep het compleet anders: intern gekozen, maar alles behalve een hit. En dan mag je act nog zo visueel zijn – maar zelfs dat ontbrak – daar scoor je niet mee. Kijk maar naar Amaury Vassili met Sognu. Indrukwekkend, maar geen hitpotentieel. Of N’oubliez pas van Lisa Angell, gevoelig volgens de ene, oubollig tot en met volgens de ander. Zelfs in Frankrijk werd het geen hit. Waarom zouden de Europeanen er dan voor stemmen?

Dan maar weer een voorronde, Destination Eurovision was naar Franse normen (met 2014 in het achterhoofd) een entertainende voorronde. Maar iets te veel onze Eurosong: uiteenlopende liedjes, lullende juryleden en natuurlijk … het publiek dat verkeerde keuzes maakt. Want zowel rond Mercy als Roi – met dank aan de online fanbase van Bilal – was er een hype ontstaan. Maar moesten de liedjes daarom naar het Songfestival? 2020 zal voor de Fransen het tweede 2016 moeten worden.

Spanje dit decennium – Hoogte notering: tiende in 2012 en 2014, laagste notering: 26e in 2017

Als je het al jaren zo slecht doet op het festival, is het begrijpelijk dat je het als omroep eventjes niet meer weet. RTVE probeert en probeert. Resultaat? Twee keer de bodem van de top tien, en laatst in 2017. En daartussen? Plaatsen in de onderste regionen van het scorebord. Terwijl het Italiaans zowel jury als publiek aanspreekt, lusten we precies geen Spaans meer. Engels dan maar? Ruth Lorenzo scoorde behoorlijk, Barei allerminst.

Operación Triunfo moest het oplossen. Ah ja, want die leverde de Spanjaarden ooit succes op. De omroep is daar gedeeltelijk in geslaagd: hype in eigen land, maar flop op het Songfestival. Van de grote geldschieters heeft RTVE misschien wel de moeilijke klus om een succesformule te vinden, want ze probeerden alles al. Intern, klassieke voorrondes, online stemmen, talentenjachten Spaans met Engels, bekende naam, nieuw talent … Veel druk op de schouders van nieuwe kandidaat Blas Cantó.

Verenigd Koninkrijk dit decennium: Hoogte notering: elfde in 2011, laagste notering: 26e in 2019

Waar te beginnen? De BBC heeft vreselijk gepresteerd. In 2009 nog vijfde, daarna geen enkele notering in de top tien meer. Blue werd elfde, en van zo’n bekende groep werd veel meer verwacht. Engelbert Humperdinck en Bonnie Tyler werden zelfs van stal gehaald. ‘Je moet artiesten op het juiste moment in hun carrière sturen, niet te vroeg of te laat’, vertelde Gerrit Kerremans (de man die de Belgische inzendingen mee selecteert, nvdr) ons. Wel, met alle respect: de tijd van die twee kanonnen is voorbij. Dat ze dat bij de Britse omroep niet inzien? Net als dat Still in Love with You (2015) een kaakslag was voor de Britste muziekgeschiedenis. Zoveel talent qua artiesten en componisten, en dan vaardig je dát af?

SBS Australia pakt volgend jaar opnieuw uit met hun selectieprogramma. Goede show, bekendere artiesten en een paar liedjes met potentieel. Schrijnend dat een instituut als BBC dat niet kan (of wil?). Eurovision: You Decide – in 2016 gelanceerd als eerste voorronde in zes jaar tijd – keert bij het begin van het nieuwe decennium niet terug. Maar goed ook, want die show leverde niks op. Lachen met het Songfestival, dat wel.

Dit land neemt het festival al lang niet meer serieus. Bij flops wijzen ze met de vinger naar, onder andere, de Brexit. In plaats van een vinger, zouden de Britse tv-bazen beter een hand nemen en het op hun eigen hoofd leggen. Zelf gezocht. Net als (de meeste van) hun collega-omroepen.

Wat brengt het nieuwe decennium? 

De vijf omroepen komen gelukkig tot inkeer. Ze beseffen dat er verandering moet komen, en snel. Opvallend: het lijkt erop dat alle landen uit de Big 5 veel meer controle willen over hun Songfestivalinzending. En dat wil zeggen: voorronde afschaffen. ARD, France 2, RTVE en BBC gaan het Zwitserse voorbeeld volgen. Een uitgebreide selectie achter gesloten, zonder een openbare publieksstemming. Al twijfelen de Fransen daar nog over … De Britten gaan op hun beurt nauw samenwerken met een internationale platenfirma. Wie weet kan BMG wél een gerespecteerde artiest of componist over de streep trekken.

De Spanjaarden lijken al het verst te staan in hun selectieprocedure. De kandidaat is er namelijk al: Blas Cantó, een opkomend en populair talent. Dat klinkt positief, maar met welk lied sturen ze hem naar Rotterdam? Het blijft voor RTVE moeilijk inschatten waarop het grote publiek zit te wachten. De Duitse omroep is nog niet klaar om kleur te bekennen. Komt die voorronde er toch weer? Je zou denken van niet, na het fiasco van o.a. 2017 en 2019. En de Italianen? Die kijken al uit naar de nieuwste editie van Sanremo, waarvan de winnaar zo goed als zeker naar het Songfestival gaat.