Een beetje geschiedenis: in 1992 al waren Kroatië en Slovenië en later ook de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië en Bosnië & Herzegovina erkend als onafhankelijke staten door de meeste andere landen. Enkele jaren daarvoor was het IJzeren Gordijn gevallen, waardoor een groot aantal Oost-Europese landen niet meer onmiddellijk onder directe invloed van de Sovjets stond. In alle landen ontstond een roep naar zelfbeschikking en een eigen identiteit. Zeker in landen als Estland vormde de eigen taal, en muziek in de eigen taal, daar een vitaal onderdeel van. Alvast deels om hun nieuwe of vernieuwde eigenheid te tonen aan een internationaal publiek, wilden veel van die tot dan toe afgesloten landen maar wat graag deelnemen aan het Eurovisiesongfestival.

Over 1993

29 landen hadden zich aangemeld voor de achtendertigste editie van de wedstrijd. Een onhoudbaar groot aantal, en dus zag de EBU zich ertoe genoodzaakt in te grijpen. Op de Federale Republiek Joegoslavië na, die enkel nog bestond uit de huidige staten Servië en Montenegro en die werd geweerd van grote evenementen als de Olympische Spelen en het songfestival, mochten alle 22 landen van het vorig jaar gewoon deelnemen. De zeven debuterende landen moesten eerst door een Oost-Europese voorronde op 3 april. De top drie daarvan stootte door naar de finale een dikke maand later.

De overige landen werd gegarandeerd dat ze volgend jaar een plekje in de finale kregen, maar die mocht ook niet groter worden dan 25 deelnemende landen. Daarom werd besloten om de laagst geplaatste landen in de finale uit te schakelen voor het volgende jaar, om plaats te maken voor de nieuwkomers. Daardoor steeg de spanning rond het scorebord, want een goede notering was plots een vereiste geworden om het volgende jaar opnieuw deel te mogen nemen.

Op zaterdag 3 april traden de zeven landen aan in de voorronde die werd gehouden vanuit de televisiestudio’s van de Sloveense staatsomroep. Slovenië was toen al een veilige haven temidden het woelige ex-Joegoslavië, waar de oorlog nog tot eind 1995 zou doorgaan, en werd daarom als gastland gekozen. Naast de zeven deelnemende landen, zonden ook omroepen uit Cyprus, Denemarken, Portugal en Spanje deze wedstrijd uit.

De uitzending leek op een echt Eurovisiesongfestival: ze begon met een toeristisch filmpje van het gastland, waarna de presentatrice van de avond, Tajda Lekše, de kijkers in het Sloveens en het Engels verwelkomde. De uitzending heette Kvalifikacija za Millstreet, ofwel ‘Voorronde voor Millstreet’, verwijzend naar de Ierse plek waar de grote finale in mei gehouden zou worden. Het kleine podium had twee rechthoekige stroken waar de artiesten op een glazen, verlichte vloer konden staan, met achter hen meer rechthoeken in allerlei formaten en een grote videomuur. De postkaartfilmpjes die aan de liedjes voorafgingen, schuwden de realiteit niet: ze toonden zowel toeristische beelden als beelden van brandende gebouwen en verwoeste steden.

Tajda Lekše

Bosnië & Herzegovina en Kroatië brachten liedjes die expliciet gingen over de oorlogssituaties in hun land, terwijl Roemenië en Hongarije ballades stuurden, Estland de Disney-tour opging, Slovakije folkrock stuurde en gastland Slovenië een vrolijker liedje bracht over een rustige, regenachtige dag. De 1X Band zou uiteindelijk nipt het hoogste aantal punten krijgen.

1X Band

De pauze en de punten

Omdat een uitzending met slechts zeven liedjes wat kort was, werd besloten dat elke deelnemende artiest als vorm van pauzeact nog een tweede nummer uit zijn repertoire mocht zingen. De drie solistes schakelden over naar het Engels, de overige landen bleven hun eigen taal trouw. Nadien begon de stemming. Elk land had één jurylid dat aanwezig was in Ljubljana en in beeld zijn of haar punten gaf, van vijf tot twaalf aan de top zes. De stemming was erg spannend: elk land kreeg een keer de twaalf punten, en het verschil tussen de eerste en de vierde plek was amper vier punten. De Slovaakse jury schakelde zichzelf uit door Bosnië & Herzegovina de topscore te geven, waardoor de Bosniërs samen met de Kroaten en de Slovenen – toeval of niet, de drie ex-Joegoslavische landen – een ticket voor Millstreet bemachtigden.

Het scorebord