Het Eurovisiesongfestival 1996 werd op een totaal andere manier georganiseerd dan de voorgaande edities. Zowel qua regels voor kwalificatie als qua visuele gimmicks, was de wedstrijd een hele vernieuwing ten opzichte van de vorige jaren – maar ironisch genoeg zou geen enkele van de nieuwigheden van het eenenveertigste songfestival de volgende edities halen.

Over 1996

Al voor het Songfestival 1995 had de EBU besloten voor 1996 een nieuw concept in te voeren om te bepalen welke landen mochten deelnemen, en welke een jaartje thuis moesten blijven. Het was niet langer zo dat de laagst geplaatste landen van het vorige jaar automatisch afvielen voor het volgende jaar. Elk geïnteresseerd land mocht zich inschrijven en een nationale voorronde organiseren, of intern een kandidaat aanduiden. In totaal hadden dertig landen zich opgegeven, opnieuw een record.

Noorwegen was als gastland als enige land al zeker van een plek in de finale. Elk ander land moest eerst door een voorronde die achter gesloten deuren werd gehouden. Het ging om een audiovoorronde: elk land had een jury die naar de 28 andere deelnemende liedjes moest luisteren, en vervolgens punten geven zoals op het Eurovisiesongfestival de gewoonte was. De resultaten van die jury’s werden samengevoegd om zo tot een uiteindelijke rangschikking te komen. Net als vorig jaar mochten er maar 23 landen deelnemen aan de finale. Omdat er 29 landen in de voorronde stonden en Noorwegen al een zekere plaats in de finale had, zouden de zeven laagst geplaatste landen afvallen. Zij werd evenwel niet gegarandeerd dat ze het volgende jaar wél zouden kunnen deelnemen. Er waren plannen om de voorronde op de radiozenders van de deelnemende omroepen uit te zenden, maar van die plannen werd al gauw afgestapt.

De 23 finalisten werden bekend gemaakt op vrijdag 22 maart 1996, in een interne uitzending op het Eurovisienetwerk dat omroepen gebruiken om fragmenten uit te wisselen. Landen als Griekenland zonden de uitzending, die nog geen tien minuten in beslag nam, evenwel uit op hun staatszender. Tijdens de uitzending maakte een Noorse presentator in het Engels de gekwalificeerde landen bekend, onder toezicht van een agente in uniform en met behulp van een toestel dat wordt gebruikt om de winnende nummers bij de loterij te trekken. De 22 finalisten van de audiovoorronde en gastland Noorwegen hadden elk hun eigen balletje met de vlag erop, dat een voor een uit de machine gerold kwam, op willekeurige volgorde. Zo werd tegelijkertijd ook de startvolgorde voor de finale geloot.

België en Nederland

In de meeste landen ging de uitzending geruisloos voorbij en werd simpelweg gemeld of het land in kwestie wel of niet naar de finale mocht, maar niet in België. De Vlaamse omroep BRTN pakte het groots aan: onze vertegenwoordigster dat jaar, Lisa Del Bo, zat in een tv-studio samen met uitgenodigde pers om de uitzending te bekijken. België kwam als zestiende balletje uit de loterijmachine gerold, en de euforie was vanzelfsprekend compleet.

In Nederland zaten de twee vertegenwoordigers in de TV Show van presentator Ivo Niehe, waarin hij het lot van Maxime & Franklin Brown bekend maakte. In een speciale uitzending van datzelfde programma was eerder ook de Nederlandse Songfestivalvoorronde afgewerkt.

De pauze en de punten

Zeven landen vielen dus af en bleven achter met lege handen. Het ging om het debuterende VJR Macedonië, Israël, Denemarken, Hongarije, Roemenië, Rusland én Duitsland. Er werd veel verwacht van zanger Leon en zijn Blauer Planet, maar hij wist de hooggespannen verwachtingen allesbehalve in te lossen. Het was de eerste en tot hiertoe enige keer ooit dat Duitsland niet mocht deelnemen aan de finale. De Duitse omroep was een van de grootste geldschieters van de EBU, waardoor een gebrek aan finaleplaats wel een erg grote knauw was. Meteen werd duidelijk dat de audiovoorronde geen lang leven beschoren zou zijn.