Na jaren van veelal interne selecties, waarbij de meeste beslissingen achter gesloten deuren werden genomen, gooide de RTBF de zaken voor het Songfestival 2011, een kwarteeuw na de zege van Sandra Kim, over een heel andere boeg.

Het publiek kreeg meer inspraak dan ooit tevoren en mocht voor het eerst in de Belgische Songfestivalgeschiedenis kiezen wie aan de nationale finale zou deelnemen. Maar dat verliep niet zonder slag of stoot. Het werd dan ook de tot nog toe laatste keer dat de RTBF een publiekelijke voorronde met meerdere kandidaten en songs organiseerde.

Crowdfunding

De Franstalige omroep had het idee van een online preselectie opgepikt bij zijn Spaanse en Portugese collega’s, waar het concept al enkele jaren werd gebruikt in de aanloop naar een of meer liveshows op televisie.

In de lente van 2010 raakte bekend dat de RTBF een samenwerking was aangegaan met het platform Akamusic. Vanaf maandag 20 september dat jaar kon i dereen zich met een nieuw liedje registreren op de website.

Via crowdfunding moest elke artiest 20.000 euro investeren om zich zo van een plekje in de feitelijke nationale finale te verzekeren. Het bedrag diende grotendeels om de kosten te dekken die een optreden van drie minuten op een Songfestivalpodium met zich meebrengt.

Frans of Engels

Iedere kandidaat die dat bedrag voor 31 december 2010 bijeen kon sprokkelen, werd een plekje in de preselectie van januari 2011 beloofd. Mensen die geld hadden gepompt in verliezende songs werden netjes terugbetaald.

Naast de gebruikelijke regels (onder andere de maximumlengte van drie minuten) legde de RTBF ook op dat de componisten, tekstschrijvers en zangers de Belgische nationaliteit moesten hebben of al twee jaar op Belgisch grondgebied moesten wonen, en nummers moesten in het Frans of Engels worden gezongen om kans te maken.

Deadline vervroegd

De eerste – en meteen ook de grootste – hindernis bleek het reglement van het Songfestival. Dat stelde nog steeds dat liedjes die deelnemen in mei niet voor 1 oktober het voorgaande jaar mogen zijn uitgebracht. Naar verluidt moest de EBU de Franstalige omroep al temperen om niet al in mei te starten met de online voorronde, maar 20 september was nog steeds tien dagen te vroeg.

Niet de RTBF, maar wel de EBU ging overstag: de regel werd aangepast, en sindsdien staat de vroegste datum waarop Songfestivalliedjes mogen worden vrijgegeven op 1 september van het vorige jaar.

United Belgium

De tweede hindernis was de achilleshiel van het concept: iedereen kon een liedje uploaden en geld beginnen in te zamelen. Dat leidde ertoe dat niet alle liedjes voldeden aan het reglement.

Drie kandidaten die 20.000 euro hadden binnengehaald, werden later alsnog gediskwalificeerd door de RTBF. Liedjes van zowel Lorenzo Caminotti als Paul Biss werden geweerd omdat ze voor 1 september 2010 al uitgebracht waren. Thomas Rocquerelle aka Thooom mocht niet meedoen door de ‘politiek geladen’ tekst van zijn song United Belgium.

De omroep liet weten dat het de gediskwalificeerden vrij stond het met een ander lied opnieuw te proberen, maar dan moesten ze wel opnieuw het benodigde geld inzamelen.

Udo trok zich terug

Een bekende naam die snel opdook tussen de deelnemers was die van zanger Udo. Hij had als vriendendienst een demo ingezongen voor een act genaamd Double Vie, en die versie was op het Akamusic-platform gepubliceerd.

Maar de RTBF stelde dat wie in die versie zong, ook zou moeten zingen in de preselectie en mogelijk op het Songfestival zelf. Daarop besloten Udo en zijn management om het lied in te trekken. In 2014 zou hij wel deelnemen aan de Vlaamse Songfestivalvoorronde.

Onder vuur van N-VA

De open inschrijving trok vooral namen aan die vroeger al waren opgedoken in Waalse of Franse versies van talentenjachten als Star Academy, X Factor en Pour la gloire, of artiesten van het zevende knoopsgat. Zelfs notoir onbekende Vlamingen als Syla K. uit Affligem, Hélène uit Overboelare, Hanny-D uit Schepdaal en Tommy Waters uit Kieldrecht verzamelden al snel de benodigde 20.000 euro en stootten door naar de volgende ronde.

Syla K. maakte promotie met een tweetalige flyer, waardoor ze in het vizier kwam van de lokale N-VA-afdeling in Affligem. ‘Van een inwoner die al meer dan acht jaar in onze gemeente woont, had N-VA meer respect verwacht voor het Vlaams karakter van onze gemeente. SHAME Syla K!’ brieste een gemeenteraadslid op Facebook, volgens Het Nieuwsblad.

3181 mensen sponsorden

De eerste inzending met voldoende verzameld geld kwam binnen op 13 oktober. Op 23 december waren er nog maar veertien. Maar dat aantal verdubbelde nog in de laatste week voor de deadline. Na aftrek van de diskwalificaties bleek op 1 januari 2011 dat maar liefst dertig ingestuurde en geldige projecten via Akamusic de financiële kaap hadden gehaald.

In totaal hadden net geen 200 artiesten hun kans gewaagd, en hadden 3181 mensen voor hen in de buidel g tast. Dat overtrof de stoutste verwachtingen van de RTBF, die het echter niet zag zitten om een televisie-uitzending met dertig songs op poten te zetten.

Een halve finale

De Franstalige omroep besloot dan maar een halve finale in het leven te roepen, die werd afgewerkt op de radio. Op 12 januari werden alle artiesten uitgenodigd voor meer toelichting bij het verdere verloop.

Aldus geschiedde: op zondag 30 januari werd tussen 10 en 13 uur zendtijd vrijgemaakt op Vivacité, de Franstalige tegenhanger van Radio 2. Alle dertig kandidaten brachten er live hun song. Een geheime vakjury en televoting bepaalden elk de helft van de uitslag, net zoals dat inmiddels op het Songfestival gold.

Slechts veertien van de dertig nummers plaatsten zich voor de eigenlijke nationale finale. Het stemsysteem werd daarop aangepast: geen traditionele punten van één tot twaalf zonder negen en elf, maar wel van één tot zestien zonder dertien en vijftien. In het geval van een ex aequo kreeg de jurystem de voorkeur.

Doodsbedreigingen

Twee weken later vond de finale plaats. De RTBF organiseerde een liveshow vanuit het Palais des Congrès in Luik. Het was de eerste keer sinds 1970 dat de preselectie niet (enkel) vanuit de eigen studio’s in Brussel werd afgewerkt, en daarnaast werd de finale van 2011 qua aantal deelnemers en liedjes de grootste Belgische Songfestivalfinale ooit.

Nadat finalist Gautier Reyz doodsbedreigingen had ontvangen, besloot de omroep om de veiligheidsmaatregelen in en rond het Palais aan te scherpen.

Viktor Lazlo

Jean-Louis Lahaye en Maureen Louys, twee gevestigde schermgezichten die al vaker Songfestivals becommentarieerden, presenteerden en/of er de Belgische punten in bekendmaakten, praatten de avond aan elkaar.

De veertien finalisten werden elk beoordeeld door een vierkoppige vakjury, zoals dat eerder ook jarenlang in Eurosong gebeurde. Ze bestond uit Jean-Pierre Hautier, de Franstalige André Vermeulen; Charles Gardier, artistiek directeur van het jaarlijkse muziekfestival Francofolies; Viktor Lazlo, die het Songfestival 1987 op de Heizel presenteerde; en juryvoorzitter Sandra Kim, winnares van 1986.

Volledig gedragen door stemmen

De a-capellagroep Witloof Bay kreeg zowel van de jury als van de kijkers thuis de douze points en won zo met overmacht. Er hadden 55.000 mensen deelgenomen aan de televoting.

With Love Baby werd de allereerste Songfestivalinzending ooit waarbij geen muziek werd gespeeld, live of op band. Het lied werd volledig gedragen door de zes stemmen van de groepsleden.

Halve finale (Zaterdag 30 januari 2011)

#	Deelnemer(s)	Nummer	Plaats	Punten	F?
1	Clac et les Portes	Claquer les portes	11	10	F
2	Thayss N' Bau	Somewhere With You	5	16	F
3	Hanny-D	Près de toi	21	0
4	Hélène	Our Home	21	0
5	Natohé	For You	21	0
6	.fen	Yes I Know	8	13	F
7	Chloé	Just One Chance	2	21	F
8	Harley	Pardonne moi	21	0
9	J COOL	Dans ma chanson	7	13	F
10	Françoise Norroy	Je vis comme une chason	21	0
11	Alexandre Deschamps	Elle merveille	3	20	F
12	Joe Galli	Live My Life	21	0
13	The MichelJanssens	Fais comme ci	21	0
14	Etienne Deleyre	The Way You Are	20	1
15	Kaptain Oats	Reset	13	9	F
16	Nelza	Be My Friend	9	12	F
17	Tommy Waters	I'm Alive	15	7
18	Syla K.	Simple Love	4	16	F
19	2Days Ticket	A Journey Inside Me	18	2
20	Mael	L'ancre de nos vies	16	6
21	The Blazing	Our Way	6	14	F
22	NellSonn!	Commence par un pas	21	0
23	Gautier Reyz	Addiction	14	9	F
24	Witloof Bay	With Love Baby	1	23	F
25	Joyce & Jay	Do You Remember	19	1
26	Swing Channel	Les pieds dans l'eau	21	0
27	Steve Linden	C'est la musique	10	10	F
28	Léa Clément	Où s'en vont nos rêves?	21	0
29	Bellyve	Nos pages, nos images	17	4
30	Sarina Cohn	Rien en apparance	12	9	F

Finale (Zaterdag 12 februari 2011)

#	Deelnemer(s)	Nummer	Plaats	Punten
1	Steve Linden	C'est la musique	5	10
2	Nelza	Be My Friend	6	7
3	Sarina Cohn	Rien en apparence	2	18
4	Thayss N' Bau	Somewhere With You	14	0
5	Clac es Les Portes	Claquer les portes	6	7
6	Chloé	Just One Chance	10	4
7	J Cool	Dans ma chanson	12	3
8	Gautier Reyz	Addiction	10	4
9	.fen	Yes I Know	3	15
10	Witloof Bay	With Love Baby	1	24
11	Alexandre Deschamps	Elle merveille	4	11
12	Syla K.	Simple Love	13	2
13	Kaptain Oats	Reset	9	5
14	The Blazing	Our Way	8	6

Op het Songfestival 2011 werd België elfde in de tweede halve finale. Lees meer op onze geschiedenispagina:

ESC 2011 – Düsseldorf – Semi 2