Na een afwezigheid van elf jaar werd in de finale van 2009 de vakjury voor alle landen heringevoerd. Vanaf dan mochten vijf experten de helft van de eindscore bepalen. De andere helft werd nog steeds door de televoting bepaald. De jurypunten moesten ervoor zorgen dat de competitie op een eerlijkere manier zou verlopen. De afgelopen jaren zijn er echter steeds meer stemmen gerezen die de integriteit van de jury in twijfel trekken.

Het is algemeen geweten dat sommige televoters eerder op het land van herkomst van een nummer dan de kwaliteit ervan zouden durven stemmen. Bij het bekijken van de scores van de verschillende vakjury’s valt snel op dat bepaalde landen die traditie niet makkelijk kunnen loslaten. Zo plaatsen de vakjury’s van Griekenland en Cyprus elkaar nog altijd hoog op het scorebord. Ook België kan ervan verdacht worden onze noorderburen vaker punten te geven dan andere landen. Nederland kreeg van ons dit jaar tien punten in de finale. Toch eindigde het land pas op een bescheiden 18^de plaats in de finale. Maar de band tussen twee landen is niet altijd een positieve invloed op het resultaat. Zo komen Armenië en Azerbeidzjan bij elkaar steevast op de laatste plaats te staan bij alle juryleden.

Hokje apart

Niet alleen over de gegrondheid van puntentoekenning, maar ook over de omstandigheden waarin die gegeven worden, bestaat controverse. In het ideale geval, rangschikken de vijf juryleden onafhankelijk van elkaar en zonder invloed van buitenaf alle deelnemende landen in hun persoonlijke volgorde. De realiteit zou hier echter sterk van af kunnen wijken. In de eerste halve finale van dit jaar bijvoorbeeld kwamen de plaatsen vijftien t.e.m. achttien tussen minstens vier Azerbeidzjaanse juryleden overeen. Achter de naam van België kwam op die manier vier keer een 17^de plaats en een keer een 16^de plaats terecht. Onze eigen vakjury lijkt evenzeer “verdacht” door Oostenrijk twee keer unaniem als beste aan te duiden.

De jurypunten van Azerbeidzjan uit de eerste halve finale (Bron: Eurovision.tv)

Het lijkt er sterk op dat de verschillende juryleden een invloed op elkaar uitoefenen. Vorig jaar circuleerden er verschillende filmpjes waarin te zien was hoe meningen luidop gedeeld werden tijdens de uitzending voor de jury’s. Dit jaar heeft zanger Mladen Lukić van de deelnemende Servische groep Balkanika zich zelfs uitgesproken over een mogelijke onderhandeling tussen delegaties om jurypunten uit te wisselen. Echte bewijzen zijn daar niet voor, maar gelijkaardige geruchten deden de afgelopen jaren ook al de ronde.

Concullega’s

Naast de gekende problemen, lijkt de afgelopen twee jaar een nieuwe invloed op de jurystem opgedoken : de bookmakers. Deze zorgen ervoor dat het tactisch aspect ook een rol in het toekennen van punten begint te spelen. Vorig jaar gaven de topfavorieten Portugal, Italië en Bulgarije elkaar amper jurypunten in de finale. Dit jaar gebeurde hetzelfde tussen Cyprus en Israël. De landen hadden geen enkel punt voor elkaar over in de finale, hoewel Cyprus in de halve finale nog de twaalf punten had toegekend aan Israël. De podiumplaatsen van Cyprus gingen in de finale namelijk zo goed als allemaal naar landen uit de tweede halve finale en de Big 5.

Alle verwijten die richting het adres van de vakjury gemaakt worden, dienen toch ook wat genuanceerd te worden. Zo is het niet abnormaal dat Nederland van België extra stemmen krijgt als de zanger Waylon in een Belgische talkshow (Van Gils & Gasten) te gast was. Daarnaast lijken de punten globaal genomen minder naar bevriende landen te gaan. En zelfs al is er binnen de jury nog sprake van vriendjespolitiek, toch kan het de kijkers thuis ontmoedigen om enkel op bevriende landen te stemmen.

Groeimogelijkheden

Aan de herinvoering van de jurystem zijn heel wat positieve punten verbonden. Toch lijkt er qua invulling nog ruimte voor verbetering. Om te beginnen zou het aantal juryleden tot meer dan tien kunnen toenemen, zoals in het verleden al het geval was. Bovendien zouden de juryleden van elkaar afgeschermd kunnen worden zodat ze elkaar niet kunnen beïnvloeden. Tot slot zou ook het behouden van de anonimiteit van de vakjury een meerwaarde kunnen zijn.

Of je nu een voor- of tegenstander bent, het valt niet te ontkennen dat de jury voor een extra dimensie zorgt in de puntentelling. Door het apart bekendmaken van de jurypunten en de televoting stijgt de spanning enkel tijdens de ontknoping van het Songfestival.

Bijdrage van Roel Bernaert.