Spanje

SPANJEMALMO 2024

Opschudding in Spanje: is ‘Zorra’ seksistisch of net ’empowering’?

jmo RTVE - RTVE.es

Het moet het gespreksonderwerp van afgelopen week zijn geweest in Spanje: is de Spaanse inzending voor Malmö een vorm van female empowerment of steekt het er net de draak mee? De meningen over deze vraag zijn verdeeld. De EBU, organisatie achter het Songfestival, ziet in elk geval geen graten in de tekst van het nummer.

Vorig weekend was het tijd voor de apotheose van de derde editie van Benidorm Fest, de Spaanse voorronde voor het Eurovisiesongfestival. Nebulossa, een groep die wordt gevormd door een getrouwd koppel, liet alle concurrentie achter zich en eindigde op het einde van de avond op het hoogste schavot. De blijdschap was groot toen een duidelijk geëmotioneerde Maria (leadzangeres van de groep, foto) de trofee uit handen van Blanca Paloma (ESF 2023, Spanje) ontving.

Het duurde niet lang voor het eerste mini-schandaal rond het nummer uitbarstte in de Spaanse media. Op maandagochtend, twee dagen na de overwinning van de groep, kreeg de Spaanse premier Pedro Sánchez de vraag wat hij van het nummer vond. Hij liet verstaan fan te zijn van het nummer, maar voegde er meteen aan toe dat hij begrijpt dat de fachosfera, een term die slaat op partijen en mediakanalen die eerder aan de rechterkant van het politieke spectrum georiënteerd worden, een ander soort inzending hadden gewild.

De Spaanse minister van Gelijkheid Ana Redondo trad de Spaanse premier bij en vindt dat het nummer bepaalde stereotypen doorbreekt. De toon van het debat was onmiddellijk gezet.

Waar wringt het schoentje?

De Feministische Beweging van Madrid was het dan weer niet eens met de analyse van premier Sánchez. De beweging noemt het nummer seksistisch en ziet niet in hoe het voortdurend herhalen van het woord ‘Zorra’ vrouwen zou kunnen steunen in hun strijd tegen vrouwenhaat. Het is onder meer de volgende in het Engels vertaalde passage dat de gemoederen doet oplaaien: If I head out solo, I’m a bit of a vixen / If I’m having fun, I’m the biggest vixen / If I stretch the night till it’s daylight, I’m an even bigger vixen.

Het woord ‘Zorra” kan in het Nederlands vertaald worden als ‘vrouwelijke vos’, maar wordt in het Spaans – wanneer het tegen een vrouw wordt gezegd – ook gebruikt in de betekenis van ‘bitch’ of ‘slet’. Op te merken valt dat de officiële Engelse vertaling van het nummer geen gebruik maakt van de woorden “bitch” of “slut”, maar wel het eigenlijke woord “vos/vixen” gebruikt. Als een man een zorra wordt genoemd, betekent dit gewoon ‘schurk of ‘sluw’ en heeft het een veel minder negatieve connotatie.

Het koppel blijft volhouden dat het lied bedoeld is als commentaar op vrouwenhaat en de dubbele standaarden waarmee vrouwen worden geconfronteerd. Ze blijven in ieder geval verder werken richting Malmö. “Iedereen is vrij om zijn mening te geven (…). We zijn heel blij om met ons lied naar het Eurovisiesongfestival te gaan en voor alle steun die we van over de hele wereld krijgen, wat geweldig is. We ontvangen veel liefde. We zijn super dankbaar”, liet de groep nog weten tijdens een interview op de rodeloper van de Goya Awards.

De controverse legt de groep in ieder geval geen windeieren. De video’s van het optreden tijdens de nationale op het officiële YouTube-kanaal van het Eurovisiesongfestival en RTVE Música leverden in een week tijd al vier miljoen views op. Op Spotify staat het nummer op 11 februari, een week na hun overwinning, nog steeds in de top 50 van Spanje en viral top 50.

Zien we Zorra terug in Malmö?

Op moment van schrijven van dit artikel ziet het er naar uit dat de Spaanse inzending zal blijven wat ze is. Zowel de Spaanse omroep RTVE als de EBU hebben laten weten dat ze geen graten in de inzending zien.

In een persbericht aan de Spaanse krant El País liet de organisatie verstaan op de hoogte te zijn van de verschillende interpretaties die het woord kan hebben, maar dat gezien de context en het gebruik ervan in de Spaanse inzending, het nummer mag gebracht worden op het podium in Malmö. De groep moet dus niet terug de studio in om een afgezwakte versie te maken.

De storm lijkt ondertussen wat te zijn gaan liggen, al nam de afgevaardigde voor Gelijkheid, Inclusie en Diversiteit binnen de Spaanse omroep afgelopen vrijdag nog ontslag. Naar eigen zeggen deed ze dit als verzet tegen de keuze voor Zorra. Volgens bronnen van El País zou het vertrek echter al voorafgaand aan de Spaanse selectie zijn overeengekomen.