Turin 2022

TURIN 2022

‘Vakjury’s Songfestival 2022 hadden afgesproken elkaar punten te geven’

Twee dagen na de finale is er nog steeds veel te doen over de vermeende stemfraude bij jury’s uit zes deelnemende landen van het Songfestival 2022. Hun juryresultaten werden ongeldig verklaard en prompt vervangen door andere, samengestelde punten. Maar wat is er precies aan de hand?

Het was net zondag na middernacht toen in de PalaOlimpico Alessandro Cattelan en Mika contact begonnen te leggen met puntengevers in de deelnemende landen van het Eurovisiesongfestival 2022 om de jurypunten te krijgen. Aan het begin van de rondreis doorheen Europa en Australië stuurde de EBU plots een bijzonder perscommuniqué uit, waarover we eerder al schreven.

Grootste geheimzinnigheid

Van zes landen uit de tweede halve finale, waarin ook België deelnam, werd de jurystemming te verdacht bevonden. De jury’s werden voor de finale bedankt voor bewezen diensten. We ontdekten toen al dat het ging om de juryuitslagen van Azerbeidzjan, Georgië, Montenegro, Polen, Roemenië en San Marino, omdat volledige rangschikkingen per jurylid van die landen ontbreken op de officiële website van het Songfestival. Intussen heeft vrtnws.be uit goede bron vernomen dat de jury’s in kwestie onderling afspraken hadden gemaakt om elkaar te belonen met punten.

Er werden geen nieuwe jury’s opgetrommeld, maar in plaats daarvan werden punten bepaald op basis van de stemresultaten van andere landen, zoals de EBU meldde. Daarover heerst verder de grootste geheimzinnigheid. We weten wel dat het niet de eerste keer is dat juryresultaten in de prullenbak belanden omwille van vermeende sjoemelpraktijken. In 2014 gebeurde het met de Georgische jurypunten, in 2015 met die uit Montenegro en Noord-Macedonië. Opvallend is dat twee van die landen nu opnieuw genoemd worden.

Identieke punten

Zes van de twintig landen die in de tweede halve finale meestemden hadden dus een geaggregeerd juryresultaat op basis van andere stemmen. Dat betekent dat vijftien procent van de totale uitslag op die manier werd bepaald. Het is opmerkelijk dat de EBU niet transparanter is over de gekozen methode en hoe wordt bepaald welke landen punten krijgen.

Een blik op de jurypunten van de bewuste zes landen in de tweede halve finale en de finale leert ons dat ze wel degelijk erg gelijklopend zijn. Op donderdagavond gaven ze alle zes twaalf punten aan Zweden en tien aan Australië. De punten van Polen en Roemenië zijn letterlijk identiek, zowel in de halve finale als de finale. Hetzelfde geldt voor de finalepunten van Azerbeidzjan en Georgië.

Omroepen en puntengevers verbijsterd

De kous is daarmee evenwel nog niet af. Omroepen uit Georgië en Roemenië lieten alvast weten dat hun juryuitslagen in feite helemaal anders waren. In Montenegro beweert men stellig dat het plaatselijk verdict van de jury in de lijnen ligt van de algemene uitslag, en dat er dus niets verdachts aan de hand is. En in Azerbeidzjan en opnieuw in Georgië en Roemenië werd al gezegd dat er helemaal geen technische problemen waren tijdens de puntentelling. We zagen bij die landen geen puntengevers, maar wel de Executive Supervisor Martin Österdahl die zelf de topscore bekendmaakte. Officieel gebeurde dat omdat er geen goede straalverbinding zou kunnen worden gelegd, maar dat blijkt volgens de puntengevers zelf helemaal niet te kloppen. Op sociale media doken al beelden op van de Roemeense spokesperson die klaarstond om punten uit te delen, maar verbijsterd op het moment zelf hoorde dat ze werd overgeslagen.

De vraag is hoe de EBU de zaak verder zal afhandelen en welke stappen zullen worden genomen om te voorkomen dat jury’s uit landen opnieuw proberen erg vriendelijk voor elkaar te zijn. Daarnaast is er ook nood aan meer transparantie over de toegepaste methodes om de alternatieve uitslag te bepalen, aangezien ze grote gevolgen kan hebben voor de einduitslag. De kans bestaat dat de organisatie zelf meer controle zal willen over wie er in de jury’s zetelt en in welke omstandigheden ze hun punten geven. Een belangrijke precedent daarvoor werd gezet in 2004. Sinds dat jaar werkt de EBU samen met het Duitse bedrijf Digame om de oproepen uit alle deelnemende landen te tellen en zo de punten te bepalen. Daarvoor deden omroepen dat zelf, maar ook toen werd er flink vals gespeeld en aan ruilhandel gedaan.