In de reeks 50 jaar Eurosong blikt Songfestival.be terug op een halve eeuw Vlaamse Songfestivalvoorrondes. In deze aflevering staat de editie van 1996 centraal, gewonnen door Lisa del Bo met Liefde is een kaartspel.

Eind oktober 1995 raakte bekend dat de BRTN opnieuw een grootse preselectie wilde organiseren. De Vlaamse omroep maakte het concept zelf pas een goede week later formeel bekend.

Net als drie jaar tevoren mochten geïnteresseerde zangers, zangeressen en groepen zich via hun management of platenfirma laten inschrijven, voor de deadline van 7 december. Er werd een minimum van twee professionele muziekopnames opgelegd, die bij de kandidatuur moesten worden gevoegd. Een geheime vakjury koos uit alle 121 inzendingen opnieuw veertig kandidaten voor vier voorrondes.

Kampioenen

De namenlijst werd op 19 december bekendgemaakt. Net als bij vorige Vlaamse voorro des moesten de geselecteerde kandidaten pas daarna met een nieuw lied op de proppen komen. Twee kandidaten zagen later alsnog af van deelname en werden vervangen door namen van de reservelijst, Kaye en Chrissy.

Actrice, presentatrice en zangeres Katja Vandl trok zich terug, evenals An Swartenbroekx, vooral bekend als Bieke Crucke in F.C. de kampioenen. Zij zou met het lied Plaatje kopen deelnemen, maar trok om onbekende redenen haar deelname alsnog in. Een van haar collega’s uit de populaire sitcom nam wél deel aan De gouden zeemeermin.

Orkest enkel in de finale

De voorrondes vonden plaats op zaterdag 3, 10, 17 en 24 februari 1996. De finale stond gepland op zaterdag 9 maart. Alle uitzendingen werden wederom rechtstreeks uitgezonden vanuit het Grand Casino in Knokke. Alexandra Potvin keerde terug als presentatrice van de preselectie.

Hans Otten was inmiddels overgestapt naar VTM, en de BRTN wees Michel Follet aan als zijn vervanger. Eerder was hij al te zien geweest in Eurosong 1983, waar hij in de greenroom de kandidaten op zo ludiek mogelijke wijze aan de tand voelde.

En verschil was dat door budgettaire redenen enkel in de finale de kandidaten met het volledige BRTN-orkest mochten optreden; in de voorrondes moest de muziek op band staan. Dat was eerder ook zo in Eurosong 1981.

Medley van Vlaamse Songfestivalinzendingen

Net als in 1993 gaf een vakjury de kandidaten onmiddellijk na hun optreden punten, waarbij het niet ging om een rangschikking van alle songs, maar om individuele scores. De enige, kleine wijziging was dat de juryleden daarbij wel de traditionele Songfestivalpunten van één tot twaalf moesten toekennen, zonder negen en elf te mogen gebruiken.

De vakjury bestond uit Guy De Pré, Marc Brillouet en Ro Burms van Radio 2, Marc De Schuyter en Leen Demaré van Radio Donna, Nora Nys van Radio 1 en TV1-omroepster en presentatrice Sabine De Vos. Jacques Raymond was erevoorzitter van de vakjury, zonder stemrecht. Hij was in 1963 en 1971 namens België naar het Songfestival geweest. Samen met Connie Neefs, die had deelgenomen aan Eurosong 1975, bracht hij tijdens de finale als pauzeact een medley van Vlaamse Songfestivalinzendingen.

Kortweg pijnlijk

Ook de krantencommentaren waren weer overwegend negatief over het gemiddelde niveau van de deelnemende liedjes en van de uitzendingen zelf. ‘De poging van de andere kandidaten was kortweg pijnlijk te noemen’, schreef Gazet van Antwerpen over de afvallers van de derde voorronde.

Het Belang van Limburg was niet milder en schreef na de vierde en laatste voorronde: ‘Het ene nummer was zaterdag al grijzer, armtieriger en onnozeler dan het andere.’ Aan de vooravond van de finale bekende zelfs Joannes Thuy, producent van De gouden zeemeermin die in 1987 nog in de vakjury van Eurosong gezeteld had, dat de oogst ‘mager uitgevallen’ was.

Beschuldigd van playback

De top drie van elke voorronde plaatste zich voor de finale, met dus twaalf overblijvende songs. De groep En Zo… werd er in de voorronde van beschuldigd te playbacken, maar had toch de hoogste score gekregen over de vier preselecties heen: 74 punten, waaronder vier twaalven. Daarmee had ze twee punten meer dan Lisa del Bo, die uiteindelijk de finale zou winnen.

Golven van verlangen, van het trio Rindu Rindu, had in de eerste preselectie met 30 punten de laagste totaalscore moeten incasseren.

Persjury

In de finale werd het stemsysteem helemaal omgegooid, ook vergeleken met vorige Eurosong-edities. De vakjury stemde mee voor 50 procent van het totaal, een persjury voor 25 procent en vijf veertigkoppige provinciale publieksjury’s elk voor slechts 5 procent.

De vakjury gaf tien tot honderdtwintig punten aan haar top twaalf. De publieksjury’s gaven alle liedjes één tot twaalf punten, inclusief negen en elf. Zowel de vakjury als alle Vlaamse provincies gaven hun topscore aan Lisa del Bo.

Er was voor het eerst een aparte persjury, die even zwaar woog in het eindoordeel als de vijf publieksjury’s samen. Ze gaf dus vijf tot zestig punten, waarbij En Zo… de hoogste score kreeg.

De persjury bestond uit BRTN-journalist André Vermeulen, Serge Vanhellemont van het jongerenweekblad Joepie, Rudy Moeraert van Het Laatste Nieuws, Steve Stevens van het magazine TV Ekspres, Karin Van Heusden van Gazet van Antwerpen, Roland Rentmeesters van Het Volk, Greet Mangelschots van Story, en voorzitter Jaak Vandyck van Het Belang van Limburg.

Drie beeldjes

Tot dan toe was het hele concept dus opvallend gelijklopend met dat van Eurosong 1993. Maar ook in november 1995 al raakte bekend dat die programmanaam niet zou terugkeren. De Vlaamse preselectie werd herdoopt tot De gouden zeemeermin, omdat de regels van het Songfestival 1996 een Belgische deelname nog niet garandeerden.

De geschiedenis herhaalde zich dus: de allereerste Eurosong-editie, in 1974-1975, had ook grotendeels hetzelfde concept gehad als de laatst gehouden editie van Canzonissima, in 1970-1971.

Met de naamsverandering ging ook een mentale wijziging gepaard. De focus lag minder op het zoeken naar een geschikte Songfestivalkandidaat, maar meer op het vinden van een nieuw, sterk Vlaams lied en het promoten van artiesten van eigen bodem. De winnaar van de voorronde kreeg namelijk, weinig verrassend, een beeldje van een gouden zeemeermin mee naar huis. De echte hoofdprijs was een volledig verzorgd concert in het Grand Casino in Knokke, waar de preselectie plaatsvond, net als bij Eurosong 1993.

Daarnaast waren er nog drie andere prijzen. Er waren beeldjes van zilveren en bronzen zeemeerminnen voor de kandidaten die in de finale tweede en derde eindigen. Daarbij hoorden eveneens prijzen, die in die tijd heel indrukwekkend moeten zijn geweest. De runner-up kreeg een Pentium-computer met 16 megabyte (niet gigabyte!) RAM-geheugen, een kleurenprinter, beide van Hewlett-Packard, en een internetmodem. De derde hoogst geklasseerde artiest kreeg een Roland-synthesizer.

De personalityprijs

De vierde en laatste prijs was de zogenaamde personalityprijs, die door de vakjury werd toegekend aan een van de veertig kandidaten die als ‘rijzende ster’ werd bestempeld. In de finale vroegen Alexandra Potvin en Michel Follet tussen de twee liedjeshelften door vakjurylid Leen Demaré en Paul Geerinckx, voorzitter van Toerisme Knokke-Heist, op het podium.

Zij kenden de prijs, en de daarbij horende cheque van 100.000 frank, toe aan zanger Chris, die in de eerste voorronde van De gouden zeemeermin vierde was geëindigd. Chris werd door de vakjury een grote carrière toegedicht, en kreeg gelijk: het ging om Chris Van Tongelen, die later als Familie-acteur én zanger bij De Romeo’s grote bekendheid zou verwerven.

Vallen als een baksteen

De winnares werd dus Lisa del Bo, die op voorhand samen met Sabien Tiels gold als favoriete voor de titel. Tiels werd pas zesde en was ontroostbaar. ‘Eerst maken ze ons gek en dan laten ze ons vallen als een baksteen’, brieste haar manager in Het Belang van Limburg.

De jongens van En Zo… werden puik derde, maar kregen nog een koude douche: na de finale werd al hun podiumkledij gestolen uit hun kleedkamer, evenals de portefeuille en sleutels van zanger Filip D’haeze.

Naar Genève

Een audiocassette van Liefde is een kaartspel vertrok meteen na de finale per speciale koerier naar het EBU-hoofdkwartier in Genève. Op dinsdag 12 maart, drie dagen na de finale van De gouden zeemeermin, moesten alle liedjes immers zijn aangeleverd om deel uit te kunnen maken van de beruchte audio-voorronde, waarover je meer leest op onze Songfestivalpagina’s.

De gouden zeemeermin was bedoeld als een nieuwe talentenjacht om meerdere jaren georganiseerd te worden, ook in jaren waarin de BRTN geen Songfestivalkandidaat moest voorzien. Maar de striemende kritieken en de zeer teleurstellende kijkcijfers van de vijf uitzendingen, waarvan er geen enkele de top twintig van meest bekeken programma’s van de week haalde, staken daar een stokje voor. In 1999 zou de Vlaamse omroep weer gewoon een nieuwe Eurosong-editie op touw zetten.

De liedjes van de finale van De Gouden Zeemeermin en de volledige uitzending vind je in onderstaande afspeellijst.

Alle resultaten van de preselectie vind je terug op onze geschiedenispagina’s:

De gouden zeemeermin – België 1996

Op het Songfestival 1996 eindigde Lisa del Bo gedeeld 16e. Bekijk hieronder haar optreden:

In 2020 sprak Songfestival.be met Lisa del Bo voor onze podcast Eurovisite. Beluister de aflevering hier: