De 68ste editie van het Eurovisiesongfestival is in volle gang. Dit jaar strijkt het liedjesfestijn neer in de Zweedse stad Malmö. Binnen exact tien dagen weten we wie het lijstje van Songfestivalwinnaars zal vervoegen. Op die lijst staan ook zeven Zweedse inzendingen. In dit artikel duiken we de geschiedenis in van de Zweedse successen op het bekendste liedjesfestival van Europa.

Bij de eerste editie van het Eurovisiesongfestival in 1956 waren de Zweden niet van de partij. Zij vervoegden het feestje pas in 1958. Van een succesverhaal kon de eerste jaren niet gesproken worden. Het land eindigde vooral in de lagere regionen van het klassement. Het zou uiteindelijk zestien jaar duren voor Zweden écht kon juichen op het festival.

1974: de overwinning van ABBA

Net zoals vandaag nog steeds het geval is, organiseerde Zweden in de jaren 70 Melodifestivalen. De leden van ABBA hadden in 1973 al een eerste poging ondernomen om Zweden te vertegenwoordigen met het nummer Ring ring (bara du slog en signal). Ze moesten toen vrede nemen met een derde plaats.

Een jaar later, en ditmaal onder de naam ABBA, stonden de vier opnieuw aan de start met het internationaal klinkende Waterloo. De taalregels op het Songfestival waren pas een jaar voordien aangepast, waardoor in 1974 ook in de Engelse taal kon gezongen worden.  De groep verpulverde de tegenstand en won de nationale finale. Het vervolg is geweten.

Hoewel de groep in Brighton, de gaststad in 1974, op de hielen werd gezeten door de Italiaanse Gigliola Cinquetti (winnares ESF 1964), wisten ze hun plekje op het hoogste schavot vast te houden.

De overwinning op het Songfestival had een doorbraak in Europa en de start van hun internationale carrière tot gevolg. Hoewel hun carrière in 1983 bruusk ten einde kwam door een zelf ingelaste pauze, vormen ze vandaag – exact 50 jaar na datum –  nog steeds het toonvoorbeeld van wat het Songfestival voor een lokale (Europese) artiest kan betekenen.

1984: het aanstekelijke Diggi-loo diggi-ley

Tien jaar later was het opnieuw raak. De drie gebroeders Per, Richard en Louis Herrey, verenigd onder de naam Herreys, zorgden voor de tweede overwinning met het nummer Diggi-loo diggi-ley,dat ze volledig in het Zweeds brachten.

Hoewel de drie als eerste aan de bak moesten in Luxemburg, wisten ze de concurrentie achter zich te houden. Onder die concurrenten bevonden zich het duo Alice & Franco Battiato met I treni di Tozeur en Terminal 3 van Linda Martin, inzendingen die we vandaag de stempel ‘Songfestivalklassieker’ durven geven.  Een spannende stemming werd het wel: het uiteindelijke verschil met Linda Martin bedroeg slechts acht punten.

Een international carrière à la ABBA kwam er niet voor de heren, maar hun bekendheid in de jaren 80 kreeg er in ieder geval wel een enorme boost door.

1991: revanche van Carola Häggkvist

Het Eurovisiesongfestival 1991, het is misschien de spannendste editie op vlak van puntentelling die we ooit gekend (zullen) hebben. Zowel Frankrijk als Zweden hadden op het einde van de avond 146 punten verzameld. Spanning alom voor de delegaties, grote paniek bij de presentatoren van dienst. De toenmalige EBU Executive Supervisor Frank Naef schoot gelukkig ter hulp.

Na het debacle van 1969, de eerste ex aequo in de geschiedenis van het festival met vier winnaars tot gevolg, had de EBU een procedure ontwikkeld om de winnaar te bepalen. Die procedure leidde tot een hard verdict: de Zweedse Carola werd tot winnares gekroond, de Franse Amina viel uit de boot.

Voor Carola was het niet haar eerste, en zo later zou blijken ook niet haar laatste, passage op het Songfestivalpodium. In 1983 sleepte ze met Främling een derde plaats in de wacht. Haar derde – en tot nog toe – laatste optreden volgde in 2006. Voor de eerste keer ooit moest Zweden deelnemen aan een halve finale, maar die beproeving doorstond ze met gemak. Met haar Invincible zorgde ze voor een puike vijfde plaats in Athene.

1999: de jaren 90 eindigen met een knal

Voor de vierde overwinning in de 20ste eeuw zorgde Charlotte Nilsson en haar Take Me to Your Heaven. Net zoals in 1974 maakten de Zweden handig gebruik van de pas versoepelde taalregels. Ieder land kan sindsdien in een taal naar keuze zingen, zonder gebonden te zijn aan de taal van het land zelf.

De 44ste editie van het Eurovisiesongfestival werd trouwens opnieuw gekenmerkt door een uiterst spannende puntentelling. Na 21 van de 23 deelnemende landen te hebben opgebeld, stonden Zweden en IJsland op een verschil van slechts drie punten. Het waren uiteindelijk de Bosniërs die de IJslandse droom aan diggelen sloegen door 0 punten te geven.

Ook voor Nilsson zou het niet bij één deelname blijven. In 2008, onder de artiestennaam Charlotte Perrelli, won ze opnieuw Melodifestivalen. Met Hero mocht ze naar Belgrado, waar ze tot de favorieten werd gerekend. Het werd uiteindelijk een 18de plaats. In onder andere 2012 en 2021 ondernam ze nieuwe pogingen, maar bleef ze steken in de nationale finale.

2012: de revival van Zweden

Midden jaren 2000 begon de goed geoliede Zweedse Songfestivalmachine te sputteren met een uitschakeling in de halve finales als dieptepunt in 2010. Die uitschakeling lijkt de Zweedse omroep te hebben wakker geschud.

In 2012 brachten ze Loreen naar het strijdtoneel. Het zou uiteindelijk de koers van het Songfestival in zijn geheel veranderen. In Bakoe wist ze met haar Euphoria 372 punten te verzamelen. Elk land, met uitzondering van Italië, had punten over voor de inzending, waaronder achttien keer de gekende douze points.

2015: de zesde overwinning volgde snel

Drie jaar later deed een andere Zweed het nummertje nog een keer over. Ditmaal was de eer weggelegd voor Måns Zelmerlöw met zijn Heroes. Voor de zanger was het de derde poging om Zweden te vertegenwoordigen, na eerdere deelnames aan Melodifestivalen in 2007 en 2009. Een jaar later zou hij, aan de zijde van Petra Mede, het Songfestival mogen presenteren.

2023: de terugkeer van Loreen

En zo eindigen we in 2023: de 67ste editie van het festival in Liverpool. Daar stond een oude bekende aan de start: Loreen. Al in maart 2023 leek zij de gedoodverfde favoriet te zijn, al stond er een geduchte concurrent genaamd Käärijä op. De sensatie uit Finland wist de televoting te winnen, maar de enorme steun van de kijker bleek niet voldoende voor de eindoverwinning.

En zo werd opnieuw geschiedenis geschreven: Loreen is de tweede persoon, en de eerste vrouw in de geschiedenis, die het Eurovisiesongfestival tweemaal kon winnen. Enkel de Ier Johnny Logan (ESF 1980 en 1987) deed haar dat voor. Door haar overwinning komt de teller van Zweedse overwinningen op zeven te staan. Zo evenaren ze het record van Ierland. Afwachten of deze cijfers in 2024 zullen veranderen!