Het afgelopen Eurovisiesongfestival, inclusief het stemgedrag van de nationale vakjury’s en kijkers thuis, is traditioneel voer voor discussie the day after (en langer). Songfestival.be vroeg zich af hoe zo’n nationale vakjury eigenlijk werkt en strikte Sam Jaspers, een van de juryleden van onze Belgische professionele jury in de finale, voor tekst en uitleg.

Sam Jaspers, oprichter van ondermeer Ultratop en muziekkenner, was alvast niet aan zijn proefstuk toe: hij zetelde al voor de derde keer in de Belgische vakjury, na 1996 en 2010 (en in 2020 eigenlijk ook bij de online coronaeditie van het Songfestival, red.). Samen met Alex Callier (muzikant en Belgische inzending ESF 2021, Hooverphonic), Laura Groeseneken (zangeres, ESF 2018, Sennek), Laura Govaerts (dj bij MNM) en Lester Williams (gitarist) volgde hij de juryfinale vrijdagavond vanuit het gebouw van de VRT en quoteerde hij alle inzendingen.

Duidelijke afspraken en geen onderling overleg

Hoe werkt zo’n vakjury nu en, misschien belangrijker nog, wat zijn de spelregels bij zo’n juryfinale? Jaspers geeft toelichting: ‘Er zijn duidelijk omschreven richtlijnen van de EBU die alle juryleden ook moeten goedkeuren en ondertekenen. Noem het een soort code van afspraken die we moeten naleven. Het gaat daarin vooral over onze integriteit: zo mogen de juryleden elkaar op geen enkele manier beïnvloeden‘, klinkt het.

‘We zitten wel allemaal samen in een grote ruimte, met voldoende plaats tussen, en zien elkaar dus wel, maar we moeten echt onze eigen persoonlijke en individuele mening laten gelden. Er is tijdens de show dus geen enkel overleg of andere beïnvloeding onder de collega’s’, gaat Jaspers verder. ‘Pas nadat we onze persoonlijke resultaten afgetekend en ingediend hebben, kunnen we onze individuele ranking met elkaar bespreken.’ Jaspers voegt er nog aan toe dat de vakjury de show ook zonder enige commentaar (van Peter Van de Veire bijvoorbeeld) volgt.

‘We hadden ook een soort zwijgplicht over het lidmaatschap van de vakjury. Vorige jaren mochten we daar vooraf transparanter in zijn, nu werd ons begin vorige week nogmaals meegedeeld om sowieso onze taak als jurylid geheim te houden tot na de juryfinale’, licht de muziekexpert toe aan onze redactie.

‘Er zou vorig jaar te veel beïnvloeding vooraf gebeurd zijn (vorig jaar werd inderdaad in een aantal landen gesjoemeld met de jurypunten, red.), wellicht heeft m’n daarom gekozen voor een langere geheimhouding‘, verduidelijkt Jaspers.

Het werd trouwens een korte nacht voor Sam, want hij en de andere leden van de vakjury moesten nog een tijdje in het VRT-gebouw blijven: ‘We zijn pas na 01.00 uur ’s nachts mogen vertrekken omdat alle punten wel degelijk door de EBU moeten gevalideerd worden‘, legt Jaspers uit.

Beoordelingscriteria

Het jureren zelf gebeurt ook volgens de maatstaven van de EBU. ‘Er wordt ons gevraagd om alle inzendingen te beoordelen op een aantal criteria, zoals originaliteit en kwaliteit van het liedje, de stem, de productie, de act, de live performance en de totaalbeleving. Dat is natuurlijk altijd een beetje subjectief, maar we proberen dat zo goed mogelijk te doen. Ikzelf zou bijvoorbeeld weinig punten geven aan iemand met een topstem, maar met een heel saai lied‘, vat Sam Jaspers concreet samen.

‘Nadat we alle inzendingen gezien hebben, moeten we alle 26 liedjes rangschikken van onze persoonlijke nummer één tot nummer 26. Nadien worden alle resultaten samengelegd en verrekend tot één algemene score, zoals die zaterdagavond ook op tv kwam’, legt het jurylid uit.

Best tevreden met de Belgische punten

Op sociale media en onder de fans leeft er de laatste jaren toch steeds meer ongenoegen over het jurysysteem. Kunnen vijf mensen überhaupt kwaliteitsvolle en representatieve punten uitdelen? ‘Ieder heeft natuurlijk zijn eigen smaak en voorkeuren, we zijn een diverse jury, maar toch zat er wel degelijk een gemeenschappelijke deler, een rode draad in onze Belgische eindscore. Bij het overleg nadien waren we het er bijvoorbeeld allemaal over eens dat we Oostenrijk een goede inzending vonden’, verklaart Jaspers.

Nu het hele gebeuren afgelopen is, mag Sam Jaspers ook eerlijk zijn eigen mening formuleren. ‘Ik ben best tevreden met het resultaat. Op uitzondering van twee liedjes, kregen alle landen uit mijn persoonlijke top 10 punten van de Belgische vakjury. Enkel Polen en Israël vond ik minder en kregen op basis van mijn ranking geen punten’, geeft de muziekkenner toe.

‘Er waren, zoals elk jaar, weer goede en minder goede inzendingen. Mijn nummer 1 was Italië‘, geeft het ervaren jurylid nog mee.

Lof voor Gustaph

Ten slotte heeft Sam Jaspers nog woorden van lof veil voor onze Belgische inzending, Because of You van Gustaph (waarvoor onze Belgische jury dus niet kon stemmen uiteraard, red). ‘Ik moet eerlijk bekennen dat ik het liedje in eerste instantie niet zo speciaal vond. Het was niet slecht, maar ook niet zo bijzonder.’

‘Hoe het nummer uiteindelijk in Liverpool gepresenteerd werd, heeft mij echt positief verrast! We wisten natuurlijk dat Gustaph een topstem heeft, maar heel leuk om de interactie met de drie achtergrondzangeressen en de danseres te zien. De energie spatte van het scherm, men heeft echt alles uit deze inzending gehaald‘, besluit het jurylid.