Een Belgische uitschakeling, een Nederlandse diskwalificatie en een Israëlische dreiging. Maar ook een fantastische Zweedse organisatie en een Zwitsers happy end. Het Songfestival 2024 werd er een voor de geschiedenisboeken.

Een Belgische uitschakeling

Als een grote verrassing kwam ze niet meer voor de Belgische pers. Intern was al geweten dat de technische malaise tijdens de repetities en onder meer het aanslepende conflict met Israël hun tol eisten bij Mustii. Resultaat: een optreden in de tweede halve finale dat simpelweg niet goed genoeg was.

Waarom? Het is schrijnend, maar grote delen van dit opiniestuk van zes jaar geleden na de uitschakeling van Sennek kunnen zo gerecycleerd worden. We lijken ook weer mijlenver te staan van wat deze lezer vorig jaar in en opiniestuk neerschreef. Dat Mustii amper twee punten meer kreeg dan Megara uit San Marino, zegt alles.

Al het bovenstaande wekt de indruk dat Belgisch Songfstivalsucces valt of staat met het kennen en kunnen van de kandidaat zelf eerder dan de professionele én persoonlijke omkadering. Dat blijft een werkpunt voor zowel RTBF als VRT.

Bitter was het wel om voor het eerst sinds 2019 een Songfestivalfinale zonder Belgium als kandidaat te hebben. Maar lang konden we daar niet rouwig om zijn, want al gauw bleken er andere, en veel grotere, katjes om te geselen. Zoals onder meer…

… een Nederlandse diskwalificatie.

AVROTROS is boos, Joost is verdrietig en we zitten nu al in een letterlijk he said, she said-scenario. Het zal wellicht nog tot na het einde van het politieonderzoek duren alvorens we meer kunnen weten en zeggen over wat er precies gebeurd en hoe gepast de wel erg drastische sanctie was.

Wel was de hele situatie een schoolvoorbeeld van bedroevende crisiscommunicatie. Urenlang wachten op nieuws, lange tijd grote onzekerheid en pas luttele uren voor de start van de finale een knoop die doorgehakt werd. De EBU mag haar communicatiedienst bedanken voor bewezen diensten.

Toen zaterdagmiddag het nieuws van de diskwalificatie (eindelijk) binnenkwam, was het een halve minuut het gespreksthema bij de groep Australische journalisten aan de volgende tafel alvorens het onderwerp weer veranderde.

Om het dus allemaal even in het nodige perspectief te plaatsen: de hele hetze was breaking news bij de Nederlandse en Vlaamse pers, maar werd verder in het perscentrum eerder onverschillig onthaald.

Een Israëlische dreiging

Israël had nooit mogen deelnemen aan het Songfestival 2024. Andere kandidaten omschreven nadien optreden als een traumatische ervaring. Voor het welzijn van iedereen, en de wedstrijd zelf in het bijzonder, had de EBU zich zoveel kopzorgen kunnen besparen door omroep KAN voor een jaar uit te sluiten. Hopelijk denkt ze daar volgende keren beter over na.

Toen het land na de tweede halve finale plots tweede stond bij de bookmakers en (extreem)rechtse politici in heel Europa en daarbuiten campagne begonnen voeren om op het land te stemmen, vreesde ik even een Israëlische overwinning en het einde van het Songfestival.

Dergelijke campagnes mogen natuurlijk en het publiek heeft altijd gelijk. Maar een zege van Eden Golan had de reputatie van de wedstrijd verkwanseld en de toekomst ervan op het spel gezet.

Zo ver kwam het gelukkig niet en ook dat laatste lijkt vooralsnog afgewend. Ondanks de massale mobilisatie slaagde het land er niet eens in om de televoting te winnen – al was het wel nipt en gaven ook België en Nederland twaalf punten aan Hurricane. Vorig jaar werden vakjury’s verguisd omdat ze Käärijä de overwinning ontnamen, maar nu bleken ze een zegen.

Het laatste wat ik hierover zeg: er zijn belangrijkere zaken dan een liedjeswedstrijd, dus #StopGenocide en #CeasefireNow.

Een fantastische Zweedse organisatie

De Zweedse omroep SVT krijgt geregeld (en soms terechte) kritiek omdat ze de spelregels van het Songfestival te ingrijpend wil wijzigen. Maar vriend en vijand moet bekennen dat de Zweden een prachtige editie hebben afgeleverd.

Technisch en visueel waren de drie liveshows hoogstandjes, de graphics waren ronduit prachtig en ook inhoudelijk waren de uitzendingen een triomf. De shows vonden een perfecte balans tussen het vieren van de rijke geschiedenis van de wedstrijd (denk aan de beelden uit de oude doos in de postkaartfilmpjes) en een hedendaags, inclusief evenement.

Niet alles was natuurlijk perfect. Petra Mede is iconisch, maar dat sommige van haar grapjes identiek waren aan die van eerdere presentatieklussen, wijst op bloedarmoede. Een overdosis bot-, eh, Charlotte Perrelli en de ongevraagde terugkeer van Sarah ‘Lynda Woodruff’ Dawn Finer waren onnodig.

Zeker de totaal misplaatste lofzang van die laatste op Martin Österdahl. Het luide boegeroep waarop de Executive Supervisor werd getrakteerd vlak voor de start van de puntentelling, vormde het dieptepunt van de finale.

Een Zwitsers happy end

Dat uitgerekend het immer neutrale Zwitserland het meest politiek geladen Songfestival ooit won, is een onverhoopt maar ontzettend mooi happy end voor het 68e Eurovisiesongfestival. Dat het daarbij ook nog eens gaat om een winnende artiest die zich als non-binair identificeert en hun lied daar ook specifiek rond heeft opgebouwd, is de kers op de taart.

Toegegeven, een schoonheidsoverwinning is het niet. Nemo eindigde pas vijfde bij de publieksstemming en moest het vooral hebben van de massale steun van de vakjury’s; overigens zeker ook die uit Oost- en Zuid-Europese landen.

Al tijdens de persconferentie na de finale ontpopte Nemo zich als een perfecte ambassadeur voor waar het Songfestival wat mij betreft voor staat: een feest van diversiteit én kwaliteit. De wedstrijd bestaat niet in een vacuüm en zal altijd politiek geladen blijven. We kunnen er dus maar beter naar streven om die politiek zo inclusief mogelijk te maken.

Thank you for the music!

Tot slot, omdat het kan, nog even een melig rondje welgemeende bedankjes.

Als eerste Team Songfestival.be. Vanuit Malmö en thuis zetten we alles op alles om zo goed en zo kwaad mogelijk correct verslag uit te brengen. Dat kan alleen maar met een geweldig team vrijwilligers. Ik beschouw het als een enorm voorrecht om onze fantastische redactieploeg te mogen ondersteunen en zien groeien.

Als tweede het kleine maar o zo fijne Vlaamse contingent in de persruimte. Het was prachtig hoe over en tussen grote nieuwsmerken en een nichemedium als Songfestival.be uiterst professioneel én amicaal kon worden samengewerkt.

Natuurlijk bedank ik last but not least jullie, onze volgers, om ons weer zo massaal te consulteren en ondersteunen. Ook voor onze redactie was deze editie bijzonder moeizaam en persoonlijk tastte ik soms de grenzen van mijn fysieke en mentale kunnen af. Maar jullie fijne reacties en steunboodschappen hielpen massaal om ons ervan te overtuigen verder te gaan. Tack så mycket!

Dit is een persoonlijke opinie op naam van de auteur. Heb je zelf een prikkelende opinie over het Songfestival? Laat ze ons weten via [email protected].