De BBC mocht voor het eerst in zestien jaar tijd nog eens een Eurovisiesongfestival organiseren. Dat deed ze voor de achtste keer al, waarmee ze de Ierse RTÉ, die de wedstrijd zeven keer had georganiseerd, weer overtrof. Voor het eerst in vijf jaar tijd vond de finale nog eens plaats in een nieuwe stad: na Londen, Edinburgh en Brighton als eerdere gastlocaties, werd nu gekozen voor het Engelse Birmingham.

Over 1998

In veel opzichten is dit drieënveertigste Eurovisiesongfestival uniek in zijn soort en het einde van een tijdperk: de winnaar zou de rol en geschiedenis van het Songfestival voorgoed veranderen, en het zou de laatste keer zijn dat de deelnemers in hun eigen taal moesten zingen en begeleid werden door een orkest. Dit jaar al werden acht van de inzendingen niet door een orkest begeleid, een record en tegelijk een teken aan de wand. Bovendien maakte televoting als stemsysteem zijn definitieve doorstart in deze editie.

De uitzending begon met een filmpje over Birmingham, waarna een protserig Brits orkest de kijker verwelkomde in de zaal, de National Indoor Arena. De presentatoren van de avond waren de Zweedse Ulrika Jonsson en de Ier Terry Wogan, die al meer dan twintig jaar lang het songfestival van gepeperd commentaar voorzag op de Britse omroep. Ook dit jaar vervulde hij nog steeds die rol, afgewisseld met zijn taak op het podium. Jonsson en Wogan staken een lange speech af in het Engels en Frans, verwelkomden geëerde gasten als viervoudig songfestivalpresentatrice Katie Boyle, en daarna begonnen de liedjes. Het podium was een gigantische constructie met links het orkest onder drie grote bogen. In het midden stond nog een trechtervormig platform dat net als de rest van het podium kon oplichten naargelang het nummer. De postkaartfilmpjes toonden typisch Britse zaken en clichés, maar altijd werd de vlag van het nakende land er op de een of andere manier in verwerkt.

Terry Wogan en Ulrika Jonsson

Er mochten opnieuw 25 landen deelnemen. Net als vorig jaar werd bepaald wie wel en niet mocht meedoen op basis van de puntengemiddeldes van de afgelopen vier Songfestivaledities. De landen die het vorige jaar en in de audiovoorronde van 1996 waren afgevallen, kregen voorrang. Zodoende mochten Slovakije, Israël, Roemenië, België en Finland weer deelnemen na een tot enkele jaren gedwongen afwezigheid. Oostenrijk, Rusland, Bosnië & Herzegovina, Denemarken en IJsland moesten dan weer thuisblijven, en Italië bleef thuis uit eigen wil.

De avond werd geopend door Kroatië, net als in 1995 vertegenwoordigd door zangeres Danijela, maar nu solo. Met Neka mi ne svane bezorgde ze haar land opnieuw een goede notering. De gevreesde tweede startplek was voor de Griekse groep Thalassa. Op de dag van de wedstrijd hadden de groepsleden gedreigd zich terug te trekken omdat ze zo ontevreden waren over het camerawerk. Uiteindelijk namen ze toch deel, maar kregen ze in totaal slechts twaalf punten – allemaal van trouw buurland Cyprus.

Net als Kroatië had ook onder meer Zwitserland een oud-deelnemer op het podium staan: Egon Egemann uit 1990 was nu violist voor zangeres Gunvor, maar zij bleef als enige kandidate van de avond puntenloos achter. José Cid uit 1980 was nu lid van de groep Alma Lusa voor Portugal, en in het Ierse achtergrondkoor stond Paul Harrington, die vier jaar geleden nog gewonnen had aan de piano met Rock ‘n’ Roll Kids. Nog een leuk weetje: de avond begon met een liedje getiteld Moge de dageraad nooit aanbreken en eindigde met Dageraad, breek niet aan.

De twee meest controversiële nummers van de avond kwamen vlak na elkaar op: Israël werd vertegenwoordigd door de transseksuele Dana International. Haar keuze had in binnen- en buitenland woedende reacties uitgelokt uit religieuze hoek. Hoewel ze op het podium in Birmingham niets neerzette wat in de buurt kwam van een sterke vocale prestatie, werd Diva overladen met punten. De Duitse voorronde was dan weer met een verpletterende meerderheid gewonnen door de komiek Guildo Horn, die voor zijn optreden werkelijk alles uit de kast haalde: hij sprong van het podium af en baande zich een weg door het publiek, en beëindigde zijn nummer op het platform vanwaar Ulrika Jonsson de puntentelling zou presenteren, rechts boven het podium.

Dana International

Na al die gekheid zorgde de Maltese Chiara voor een rustpunt met haar ballade The One That I Love, wat haar door de stemmers in erg veel dank werd afgenomen. Andere hoge noteringen waren er voor het gastland, dat dankzij zangeres Imaani voor een indrukwekkende vijftiende keer een tweede plek in het klassement zou krijgen, en voor Nederland, dat het beste resultaat neerzette sinds zijn laatste zege in 1975. Noorwegen eindigde na de wantoestand van vorig jaar opnieuw in de top tien, met een liedje dat de voorronde had gewonnen in het Engels, maar voor het songfestival speciaal nog naar het Noors vertaald moest worden.

België en Nederland

België werd vertegenwoordigd door de 16-jarige Mélanie Cohl, het jongste zangeresje van de avond. Op 13 maart had ze Concours Eurovision de la Chanson – finale nationale 1998 gewonnen in een deelnemersveld van tien kandidaten. In Birmingham werd er niet veel verwacht van de Belgische inzending, maar het vredeslied Dis oui was een erg goede outsider: tijdens de stemming kreeg België plots van bijna elk land punten toebedeeld, inclusief zelfs twaalf punten van Polen. Ons land eindigde uiteindelijk op een zeer fraaie zesde plek, ons beste resultaat sinds 1986.

Melanie Cohl

Nederland werd vertegenwoordigd door zangeres Edsilia Rombley. De NOS had dit jaar teruggegrepen naar het oude recept van een Nationaal Songfestival met verschillende artiesten die allemaal een lied zongen; dit jaar waren dat er acht. Een expertjury en de kijkers thuis hadden elk evenveel in de pap te brokken, maar Rombley won met een straatlengte voorsprong. In Birmingham gold Hemel en aarde als een van de favorieten, en die rol maakte ze ook waar: Hongarije en België gaven haar twaalf punten, Kroatië, Ierland en het Verenigd Koninkrijk tien. Nederland was lange tijd in de race voor een vijfde overwinning, maar zou uiteindelijk zeer verdienstelijk vierde worden.

Edsilia Rombley

De pauze en de punten

Na een bonte pauzeact met muziek en dans uit alle uithoeken van de wereld, begon de stemming. Vorig jaar gebruikte slechts vijf landen televoting, maar dit jaar hadden enkel Hongarije, Roemenië en Turkije nog jurystemming. Het vooruitstrevende scorebord dit jaar toonde voor elk land een kaart van Europa, waarop het volgende te stemmen land aangeduid werd. De puntentelling was enerzijds hilarisch door de gesprekjes tussen Ulrika Jonsson en de puntengevers – zo wilde de Hongaarse puntengever Jonsson twaalf persoonlijke punten geven en beledigde Jonsson de Nederlandse puntengeefster, ex-deelneemster Conny Van Den Bos, ongewild door te insinueren dat ze wel heel oud was – maar was anderzijds ook bloedstollend spannend, met de top vier die nagenoeg alle punten opslorpte.

Met nog één land te gaan stonden Israël en Malta beide op 166 punten. Macedonië gaf acht punten aan Dana International, tien aan Imaani en twaalf aan… Danijela. Malta werd zo nog net teruggedrongen naar een derde plek, en Israël won voor het eerst in negentien jaar tijd. De Spaanse stemming werd fout berekend en pas na de wedstrijd rechtgezet: Duitsland moest de twaalf punten krijgen in plaats van Israël, waardoor elk ander land in de Spaanse top tien een punt minder kreeg. Tijdens de rechtstreekse puntentelling werden de punten dus fout weergeven, maar dat veranderde niets aan het eindresultaat. Diva werd een hit in grote delen van Europa, en Dana International had zich in het collectieve geheugen genesteld – maar zeker niet omwille van haar zangstem of repertoire.

Het scorebord