Na de onverwachte uitschakeling van Red Sebastian leeft bij menig mistroostig fan: kan ons land ooit nog eens opnieuw winnen, bijna veertig jaar na Sandra Kim? In deze gastbijdrage laat Bart America zijn licht schijnen op deze vraag.

Waarom België nooit het Songfestival opnieuw zal winnen

Het televotingsysteem in de halve finales nekt ons telkens weer. Een resultaat als dat van Gustaph in 2023 is het hoogst haalbare.

Als we een toegankelijker nummer sturen met een perfecte act, staging en uitvoering, een goede startpositie en we het geluk hebben dat er vele andere genres in onze halve finale zitten, kunnen we via een eventuele 8^e of 9^e positie toch nog in de finale sukkelen om dan eventueel nog via de jury’s een paar plaatsjes extra te winnen.

Wij slepen als land een historisch bedenkelijke reputatie mee. Wij zijn het kneusje van de klas, het kind dat steeds als laatste overblijft bij het vormen van de voetbalteams. Terecht of niet, dat leeft nog steeds (vooral) onder journalisten en fans en bij uitbreiding dan ook het kijkend publiek van de andere landen.

Dit jaar was er even een golfje van sympathie te voelen onder de buitenlandse fans, vooral na de uitschakeling, maar dat zal snel gaan liggen. Na de zomer, zodra het nieuwe seizoen er aankomt en iedere fan weer wil dat zijn eigen land (opnieuw) wint, verdwijnt dat als sneeuw voor de zon. We dienen er ons nu ook bewust van te zijn dat vanaf volgend jaar ook geen enkele bookmaker nog één stuiver voor onze kansen zal geven…

Wij krijgen geen liefde van de buren. We hebben de pech dat ze bijna allemaal (Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk) geen halve finale dienen te overleven. Vooral: zij kennen de cultuur van ‘wij zorgen voor elkaar’ zoals de Scandinaviërs, Grieken en Cyprioten gewoonweg niet… Dat zal zonder twijfel vooral liggen aan overlappende culturen. Ook al zijn die van West-Europeanen ook gelijkaardig, wij/zij doen dit niet.

Is dat correcter? Eerlijker is het in ieder geval, maar we kopen er niks mee! Red Sebastian kreeg een schamele 5 punten van onze noorderburen. Ze lustten er duidelijk geen pap van en waren dan ook onverbiddelijk, buren of niet!  (Wij, het Belgische publiek, waren zoals wel vaker ronduit gul voor Nederland.)

Verder hebben wiij geen ondersteuning van de diasporastemmen. Landen als Oekraïne, Polen en de laatste jaren ook Portugal kunnen zelfs met een middelmatig lied bijna zeker zijn dat ze de finale halen. Kijk naar dit jaar, waar Justyna het veel beter deed bij het publiek dan bij de vakjury’s, inclusief tien punten van België.

Waarom België ooit het Songfestival opnieuw zal winnen

Wanneer alles samenvalt, de sterren juist staan en het geluk aan onze kant is, kan het wél. Kijk naar de laatste twee Songfestivalwinnaars en naar Duncan Laurence in 2019 voor Nederland. Met dank aan de jury’s in de finale konden ze toch winnen.

De EBU kan de regels aanpassen in de halve finale en eventueel de finale, bijvoorbeeld een ratio van 75/25 voor jury- en publieksstemming. Dat kan enkel als de EBU oor heeft naar onze verzuchtingen.

We kunnen opnieuw winnen als RTBF en VRT toch willen blijven inzetten op kwaliteit (vooral het aantrekken van kandidaten) en nog verbeteren (act, productie van voorrondes, promotie …), maar in de huidige besparingstijden zie ik daar spijtig genoeg weinig groeimarge. Als dit jaar één ding duidelijk geworden is, is het dat een geweldige act zonder wereldklasselied onvoldoende voor ons Belgen is!

Een ander tot nog toe onuitgeprobeerd recept is het strikken van grotere, (internationaal) bekende artiesten dan. Lees Stromae, Angèle,…Maar met het uitblijven van succes, zal de kans op hun deelname ook jaar na jaar slinken… Hooverphonic deed het, maar wel pas toen de ster van de groep tanende was en omdat Alex een fan van het festival is. Hun deelname kwam dus 20 jaar te laat…

Jammer genoeg hebben wij als kijkers, fans en sympathisanten op haast geen van deze punten invloed… We kunnen enkel de hoop in leven houden, tenminste als de moed en energie er nog zijn?

Het jammere is dat de verdere Belgische deelnames door het binnenlandse publiek nu waarschijnlijk nog meewariger zullen worden bekeken en meer nog, steeds harder bekritiseerd… Er is dus geen formule die alles kan oplossen, helpen, genezen of soelaas brengen…

Hoe gaan we hiermee om?

We weten het ook even niet meer, behalve misschien dat hoop als laatste sterft… Ik zie twee mogelijke manieren op het moment om met de zoveelste ontgoocheling voor ons land om te gaan.

Ten eerste, ermee stoppen en het festival aan ons voorbij laten gaan, al dan niet met de boodschap: ‘wij zijn hier niet meer gewenst ‘of ‘wij zijn hier te goed voor’. Take your pick. Maar in een hoekje mokken ruikt een beetje naar slechte verliezers. Ik vrees er ook voor dat niemand binnen de EBU wakker zal liggen van ons vertrek.

Ten tweede, het typisch Belgisch ‘je m’en foutisme’ aan de dag leggen! Ofwel: er vanaf nu vanuit gaan dat wat we ook sturen het met zekerheid in de halve finale zal sneuvelen. Dat betekent nog meer streven naar originaliteit en vooral kwaliteit. Maak wat mij betreft de vergelijking met de Belgische designermode: over de hele wereld door kenners geroemd als edgy, chic, klassevol en vooral eigenzinnig en bijzonder!

Wat vinden wij goed? Wat is typisch Belgisch? Waar houden WIJ van en dan: Europa, like it or leave it! Dan zou het misschien op het meest onverwachte moment zo maar eens goed kunnen uitpakken… herinneren jullie je 2003 nog?

Mijn keuze is bij deze gemaakt. Die van jullie?