De Sloveense publieke omroep RTVSLO wil binnen de EBU een debat opstarten over de deelname van Israël aan het Songfestival 2024. Maar intussen voeren de Slovenen ook een onderzoek naar mogelijke onregelmatigheden bij hun eigen nationale selectie.

Vorige week won Eden Golan de Israëlische preselectie voor het Eurovisiesongfestival. In normale omstandigheden zou dat betekenen dat zij het ticket naar Malmö krijgt, maar in deze tijden dienen we daar nog voorbehoud bij te plaatsen. De spanningen in het Midden-Oosten houden immers ook het Songfestival in zijn greep.

Hoewel het voornaamste protest tot nog toe uit Scandinavische hoek kwam, met onder andere protesten in IJsland en Noorwegen, is het nu toch de Sloveense omroep die formeel het initiatief neemt om een inhoudelijk debat op te starten binnen de structuren van de EBU, het samenwerkingsverband van Europese omroepen dat het Eurovisiesongfestival organiseert.

Petitie

Het was een petitie van de Sloveense Beweging voor de Rechten van Palestijnen die RTVSLO verplichte om een publiek standpunt in te nemen over de kwestie. Onder de ondertekenaars bevinden zich  verschillende NGO’s en vakbonden, Sloveense culturele figuren en artiesten, waaronder ook enkele voormalige Sloveense vertegenwoordigers op het Eurovisiesongfestival zoals Gašper Šantl en Zala Kralj uit 2019.

Ook enkele Sloveense leden van het Europese Parlement roepen op om tot actie over te gaan en Israël uit te sluiten. De Europarlementariërs verwachten eenzelfde houding als tegenover Rusland in 2022.

Hoewel de omroep gehoor geeft aan de oproep, benadrukt ze wel dat ze het eerdere standpunt van de EBU volgt waarin wordt gesteld dat het Songfestival een wedstrijd is van publieke omroepen en niet van overheden of landen.

Onregelmatigheden bij Sloveense selectie?

In dezelfde persmededeling laat RTVSLO nog weten dat zangeres Raiven, de Sloveense vertegenwoordiger voor 2024, sterk gekant is tegen elke vorm van geweld en zich zal concentreren op de presentatie van de Sloveense muziekkunst aan een internationaal publiek.

Er wordt evenwel geen melding gemaakt over het lopend onderzoek naar mogelijke onregelmatigheden bij de eigen selectie voor het Eurovisiesongfestival.

Onderzoek nog lopende

Net zoals in 2023 koos de Sloveense omroep dit jaar voor een interne selectie van de Songfestivalkandidaat. Geen vuiltje aan de lucht zo leek, tot dat de Commissie voor de Preventie van Corruptie (KPK) eind januari liet weten een onderzoek te zijn gestart na “beschuldigingen van vermeende onregelmatigheden” bij het verloop van het selectieproces. Wat deze “onregelmatigheden” concreet zouden inhouden, werd niet bekendgemaakt door de omroep. Noch Raiven, noch de KPK brachten verdere details naar buiten.

Volgens lokale media lijken er in ieder geval wel duidelijke aanknopingspunten te zijn waaraan het onderzoek kan worden opgehangen. Zo is er de plotse aanpassing van de selectieprocedure. In oktober van vorig jaar kon je op Songfestival.be nog lezen dat Slovenië opnieuw een nationale finale zou organiseren. Een selectiecommissie, die zou bestaan uit Sloveense en internationale experts, zou vier acts selecteren. Het publiek zou op die manier opnieuw inspraak krijgen in het selectieproces. Wie de vier gelukkigen op de shortlist zouden zijn, zou worden bekendgemaakt op 11 december.

Die show kwam er uiteindelijk niet. Op 5 december stuurde RTVSLO plots een persbericht de wereld in met de mededeling dat de Sloveense vertegenwoordiger voor Malmö was gekozen. Een week later volgde uiteindelijk de persconferentie waarin Raiven werd voorgesteld. In de tussentijd werd bekend dat het een Sloveense jury zou zijn geweest die uit een honderdtal inzendingen vijf nummers had gekozen, en van deze vijf de internationale jury uiteindelijk de beste (Raiven) had geselecteerd. Tot zover de beloofde input van het publiek dus.

Daarnaast zouden, in tegenstelling tot de bepalingen uit het reglement, de Sloveense en internationale experts dus niet samen de keuze hebben gemaakt. Wie deel uitmaakte van de expertencommissies, werd tot eind januari trouwens door de omroep geheim gehouden, iets wat het ontransparante karakter van de selectie verhoogde. Na herhaalde oproepen van Sloveense mediakanalen, werden de namen uiteindelijk toch vrijgegeven.

Daarnaast deed het hoofd van de dienst Entertainment binnen RTVSLO, Vanja Vardjan, tegenstrijdige uitspraken over de reden waarom de omroep plots het roer had omgeslagen. In een interview stelde Vardjan dat Raiven tijdens de voorselectie meer dan de helft van de punten had behaald waardoor de organisatie het niet zinvol achtte om een (live)show te organiseren. Het selectiereglement en de documentatie die deelnemers ontvingen zouden bovendien voorschrijven dat in dergelijk geval de winnaar van de voorselectie Slovenië automatisch vertegenwoordigt. Volgens lokale mediasites is dat echter niet het geval.

In een latere uitzending op de Sloveense televisie hield hij het louter op het feit dat er geen concurrentie meer was voor Raiven. Of de nationale finale werd geschrapt omdat het reglement het voorschrijft, of omdat het “zinloos” zou zijn, is bijgevolg niet duidelijk.

Ten slotte zijn volgens N1 SLO en Mariborinfo het feit dat Raiven zelf werd uitgenodigd door RTVSLO om deel te nemen aan de selectie, al meerdere malen als deelnemer (en in 2018 als co-host) betrokken was bij de Sloveense voorronde en er andere professionele relaties (als presentatrice) bestaan tussen de omroep en de zangeres, elementen die ervoor zorgen dat de situatie er niet transparanter op wordt.

De gevolgen?

Dat de Sloveense omroep een hele hoop controverse heeft veroorzaakt door de plotse wijzigingen in de regels en de onduidelijkheid over de evaluatie van liedjes, lijkt een zekerheid. Volgens RTVSLO werden tot op heden nog geen tekenen van corruptie vastgesteld, al is het onderzoek naar het verloop van het selectieproces nog lopend. Vanja Vardjan nam ondertussen wel al ontslag. Dat deed hij naar eigen zeggen om een onpartijdig onderzoek van de kwestie niet in de weg te staan en het welzijn binnen de omroep te bewaren. Wordt in ieder geval vervolgd dus.