Twee dagen na afloop van de tweede halve finale, vond dan uiteindelijk de finale plaats van het vierenvijftigste Eurovisiesongfestival. En het was een heel bijzondere finale, want ze betekende de definitieve terugkeer van de vakjury’s: in deze finale hadden het publiek thuis en de vakjury’s elk 50% zeggenschap in het eindresultaat. De jury’s stemden op basis van de optredens tijdens de generale repetitie op vrijdagavond, en de top tien van de jury werd gevoegd bij die van het publiek om zo te komen tot de punten die werden doorgegeven tijdens de stemming.

Over 2009

Tijdens de uitzending was er natuurlijk niets van te merken, maar de internationale pers had zich in de weken voorafgaand aan het festival meer gefocust op de rechten voor holebi’s in Rusland dan op het Songfestival zelf. Uitgerekend op de dag van de finale werd er een gay pride georganiseerd in de hoofdstad Moskou. Uiteindelijk werd die opgebroken door de politie en werd een twintigtal betogers gearresteerd.

De finale begon met een optreden van artiesten van het wereldwijd befaamde Cirque du Soleil en winnaar van vorig jaar Dima Bilan die Believe nog eens mocht komen zingen. Nadien verschenen de presentatoren op het podium. Het duo van de halve finales werd bedankt voor bewezen diensten en vervangen door de presentator Ivan Urgant en de zangeres Alsou Abramova, die in het jaar 2000 nog tweede was geëindigd op het songfestival in Stockholm. Samen verwelkomden ze de kijkers, waarna de liedjes konden beginnen. De postkaartfilmpjes dit jaar bevatten allemaal beelden van Ksenia Suhnikova, de Russische Miss World uit 2008, beelden van belangrijke monumenten en bezienswaardigheden uit het nakende land die tevoorschijn kwamen als bij een 3D-boek, en een Russisch woord of kort zinnetje, inclusief Engelse vertaling.

Alsou & Ivan Urgant

Er namen 42 landen deel aan dit Eurovisiesongfestival, en zeventien ervan waren afgevallen tijdens de halve finales. In tegenstelling tot vorig jaar nam Slovakije deel, al werd dat meteen uitgeschakeld op donderdagavond, en bleven San Marino en Georgië thuis. De Sanmarinezen uit geldgebrek, de Georgiërs omwille van politieke redenen: de lokale songfestivalvoorronde was gewonnen door een lied getiteld We Don’t Wanna Put In, een niet al te subtiele verwijzing naar de toenmalige Russische premier Vladimir Poetin en zijn militair beleid in het Georgische Zuid-Ossetië in de zomer van 2008. De EBU had geëist dat omroep GPB of de tekst wijzigde of een ander nummer selecteerde, waarop de GPB besloot thuis te blijven.

Het rommelde ook elders in de ex-sovjetstaten: het postkaartfilmpje van Armenië in de halve finale had een monument getoond dat lag in Nagorno-Karabach, officieel grondgebied van aartsvijand Azerbeidzjan. Bij het filmpje in de finale was het monument verdwenen, maar de Armenen namen wraak: tijdens de stemming stond de puntengeefster achter een beeld van, jawel, het ‘Azerbeidzjaanse’ monument. De zaak kreeg na het songfestival nog een staart: in augustus 2009 werden 43 Azeri’s ondervraagd door het ministerie van staatsveiligheid, omdat ze zouden gestemd hebben op het Armeense liedje en zo ‘onpatriottisch’ gedrag zouden hebben gesteld. De EBU onderzocht de zaak, maar sanctioneerde niemand.

Er was dit jaar opvallend meer succes voor de landen van de Grote 4, of toch voor twee ervan: de Franse omroep had de ook in Rusland erg populaire zangeres Patricia Kaas gestrikt, en drie weken voor het songfestival in de Olympic Indoor Arena plaatsvond, had ze er nog een soloconcert gegeven. Een achtste plek was het beste Franse resultaat sinds 2002, maar toch was er meer verwacht. En meer was er voor Jade Ewen uit het Verenigd Koninkrijk, die begeleid werd door de bekende componist Lord Andrew Lloyd Webber op het podium en vijfde werd met It’s My Time. Dat was eveneens het beste resultaat in zeven jaar tijd. Spanje en Duitsland eindigden zoals vanouds in de onderste contreien: de Spaanse Soraya gold als een van de topfavorieten met La noche es para mí en had ook de gunstige laatste startpositie, maar ze eindigde teleurstellend op twee na laatste. Het Duitse optreden werd opgeleukt door een bijna naakte tussenkomst van het Amerikaanse burleske Dita von Teese, maar ook dat zette niet veel zoden aan de dijk.

De inzending van gastland Rusland was ook omstreden: zangeres Anastasiya Prikhodko had eerst deelgenomen aan de voorronde in haar thuisland Oekraïne, maar daar had ze de finale niet gehaald. Drie dagen voor de Russische voorronde werd ze daar plots toegevoegd aan het deelnemersveld, en die wist ze nog te winnen ook. Ze zong haar schreeuwerige Mamo zowel in het Russisch als in het Oekraïens, en op de achtergrond waren beelden van de zangeres zelf te zien, en hoe ze op drie minuten een trieste, bejaarde vrouw werd. Rusland eindigde uiteindelijk op de elfde plaats. Tien plekken beter verging het Alexander Rybak, een in Wit-Rusland geboren en op vijfjarige leeftijd naar Noorwegen geëmigreerde zanger en violinist, die alle puntenrecords eigenhandig aan flarden zou spelen.

Alexander Rybak

Net als vorig jaar waren er ook nu weer een heel aantal landen dat het behoorlijk slechter deed dan in de halve finales. De grootste verliezers waren de operazangeres uit Zweden (zeventien plekken verlies), de terugkerende Chiara uit Malta (zestien), Sasha Son uit Litouwen (veertien) en de groep Waldo’s People uit Finland (twaalf). De volledige top vier was samengesteld uit de eerste twee uit elke halve finale. Verder deden vooral de Esten, Grieken, Bosniërs en Armenen goede zaken, door in de top tien van het klassement overeind te blijven.

België en Nederland

Zowel België als Nederland waren uitgeschakeld in de halve finales, en mochten zo niet deelnemen aan de finale van het ESF 2009.

De pauze en de punten

Na een pauzeact vol gedans en speciale effecten, begon de stemming. Vanaf de meet af was het duidelijk dat Alexander Rybak op een overwinning afstevende. De in Wit-Rusland geboren Noor boekte de meest verpletterende Songfestivalzege ooit: hij ontving 387 punten en maar liefst zestien keer de topscore van twaalf punten. Yohanna leverde haar land een tweede tweede plaats op, exact tien jaar na de eerste. Azerbeidzjan werd derde bij zijn tweede deelname, en de Turks-Belgische Hadise behaalde een respectabele vierde plek. Uitgerekend Noorwegen had een probleem met het tellen van de telestemmen, waardoor het land enkel jurystemming had en als allerlaatste werd bewaard om te stemmen. Alexander Rybaks Fairytale haalde in niet minder dan dertien Europese landen de top vijf van de hitlijsten en werd zo de grootste Songfestivalhit van de laatste decennia.

Het scorebord

De inkomst van vakjury’s zorgde voor iets meer onverwachte stemmen, en op 31 juli 2009 maakte de EBU ook de gesplitste resultaten bekend van de televoting en de jurystemming. Noorwegen zou in beide gevallen overtuigend gewonnen hebben, maar er waren ook grote verschillen. Frankrijk bijvoorbeeld werd vierde bij de jury’s en zeventiende bij de telestemmers. Maar de reacties over het experiment waren positief, en in het volgende jaar werd het uitgebreid naar de halve finales. Alle resultaten vind je terug in onderstaande tabel.