Gisteren meldden we al dat twee Italiaanse artiesten waren gevraagd om het kleine San Marino op het songfestival in Kiev te vertegenwoordigen. De enige voorwaarde? Enkele honderdduizenden euro’s op tafel leggen om alle kosten te dekken.

Het Sanmarinese delegatiehoofd heeft alles ontkend, maar het debacle noopt wel een vraag: wat kost dat feitelijk, zo’n songfestivaldeelname? Wij gingen op onderzoek uit en vonden enkele bedragen.

Deadlines

Als organiserende omroep van het Eurovisiesongfestival moet je al gauw tien à twintig miljoen euro weten te vinden om de drie liveshows en alles eromheen te kunnen financieren. Vele krijgen daarin steun van regeringen en/of de gaststad. In het geval van dit jaar voorziet de Oekraïense regering zestien miljoen euro, het halve jaarbudget van de lokale omroep, en legt de stad Kiev daar nog eens zeven miljoen euro bovenop. Die cijfers worden vrijwel jaarlijks publiekelijk gepubliceerd, door de organisatie zelf of journalisten die de bedragen achterhalen.

De situatie is anders en iets geheimzinniger als het gaat om de landen die slechts deelnemen. Hun omroepen moeten inschrijvingsgeld betalen om deel te mogen nemen aan de happening én de drie shows ervan te mogen uitzenden op radio, tv en internet. Elk jaar zijn er twee belangrijke deadlines: de eerste is de uiterste datum waarop alle geïnteresseerde omroepen zich moeten hebben ingeschreven bij de EBU, de tweede is de uiterste datum waarop alle ingeschreven omroepen zich kunnen terugtrekken en hun inschrijvingsgeld nog kunnen terugkrijgen. In 2009 deden de Georgiërs zo nog slechte zaken: pas na hun nationale finale werd toch besloten niet deel te nemen wegens politieke redenen, maar dat was ruimschoots na de tweede deadline. Zodoende kreeg de Georgische omroep het inschrijvingsbedrag niet terug, zonder deel te nemen.

Geïndexeerd

Maar hoeveel hoest de gemiddelde omroep op voor het songfestival? Op die vraag zijn niet veel sluitende antwoorden te vinden. Twee jaar terug meldde een Spaans medium dat de Spaanse omroep RTVE 356.000 euro inschrijvingsgeld betaalde. De RTVE is lid van de Grote Vijf, de landen die het meeste geld geven aan de EBU en zo altijd zeker zijn van een plekje in de finale, waardoor we ervan uit mogen gaan dat dat bedrag een van de hoogste zal zijn van alle landen. De afgelopen jaren raakten nog enkele bedragen bekend: de Roemenen betaalden 130.000 euro in 2014, de Ieren 70.000 euro in 2013 en de Montenegrijnen 23.000 euro in 2012.

Opvallend: de toenmalige directeur van de omroep in Montenegro gaf aan dat zijn omroep en land in 2012 enkel kon terugkeren naar het songfestival na twee jaar afwezigheid omdat het inschrijvingsgeld gevoelig was gedaald, van 85.000 naar 23.000 euro. Voorts worden de bedragen van de inschrijvingen jaarlijks geïndexeerd, en dus gaan ze vooral in stijgende lijn. Dat wordt bewezen door cijfers van een andere omroep van de Grote Vijf, de Britse BBC. In 2009 werd nog een slordige 330.000 euro overgemaakt aan de EBU, in 2012 was dat al zo’n 365.000 euro.

Wat vorig jaar betreft zijn uit Duitsland cijfers bekend: de omroep ARD betaalde ‘iets minder dan 400.000 euro’ inschrijvingsgeld, zo weet de officiële Duitse songfestivalwebsite. In Malta ontstond er nog een schandaal over het exorbitante bedrag dat werd uitgegeven aan de deelname van Ira Losco. De omroep wilde heel graag winnen en had een ‘limietloos’ budget vrijgesteld. Volgens bronnen zou het bedrag zelfs op anderhalf miljoen euro liggen. Jamie-Lee uit Duitsland finishte laatste, Malta werd twaalfde. De gekende bedragen van het inschrijvingsgeld op een rijtje:

#teamdouwe

Net boven Malta eindigde Nederland, en het Nederlandse NRC wist cijfers te vinden over de deelname van Douwe Bob vorig jaar. In totaal pompten de openbare omroep NPO en de deelomroep AVRO-TROS samen 500.000 euro in de deelname. De helft van dat bedrag was het inschrijvingsgeld, de andere helft ging naar alle andere zaken die komen kijken bij een songfestivaldeelname. En de lijst is lang, volgens AVRO-TROS-woordvoerder Eric Dekker: ‘Het verblijf van de artiest en delegatie [in de gaststad, vorig jaar Stockholm en dit jaar Kiev]; haar, make-up en kleding; het componeren van het liedje; de regie waarvoor de Vlaamse regisseur Hans Pannecoucke werd ingevlogen; promotiemateriaal zoals sjaals en vlaggen met #teamdouwe erop. Andere kosten: het ontwerpen van de klok die tijdens het optreden op het podium te zien was en het afkopen van rechten, zodat het lied door de songfestivalorganisatie gebruikt kon worden op televisie en online.’

In 2012 kostte de Nederlandse aanwezigheid op het ESF ‘slechts’ 350.000 euro. Op vier jaar tijd was er dus een stijging van 30%. Professionalisering en extra repetities worden aangehaald als reden daarvoor, maar er is meer. Sinds de opmars van sociale media voorzien omroepen ook zelf in mediateams ter plaatse op het songfestival, om het thuisfront rond de klok te updaten. Zo waren er een socialmediamanager en cameraman van de AVRO-TROS aanwezig in Stockholm. Ook bij onze VRT was socialemediaicoon Joy Anna Thielemans vorig jaar meegereisd met de entourage van Laura Tesoro om de Snapchat- en Instagramaccounts van Eén te voeden met het laatste nieuws. Songfestival.be sprak kort met haar over haar takenpakket op de luchthaven van Stockholm, maar over bedragen werd noch door haar noch door iemand anders van de VRT met een woord gerept.

Er zijn te weinig bedragen bekend om te beginnen gissen naar de bedragen die de VRT en de RTBF tweejaarlijks moeten overmaken om deel uit te mogen maken van de songfestivalfamilie. Het bedrag van het inschrijvingsgeld wordt berekend op basis van de omzet van een openbare omroep in het vorige boekjaar. Aangezien de RTBF zowel qua te bedienen doelpubliek als overheidssteun kleiner is dan de VRT, staat het buiten kijf dat de Waalse omroep minder moet betalen dan de VRT, al zijn daarover geen harde cijfers terug te vinden.

Ophoesten of oprotten

Het inschrijvingsgeld ophoesten is voor veel kleine omroepen een financiële aderlating, en dan moeten daar nog alle andere deelnamekosten worden bijgeteld. Sommige omroepen vinden lucratieve manieren om de gevraagde bedragen op tafel te kunnen leggen. In het verleden had de omroep uit Moldavië een contract met haar vertegenwoordigers: ze moesten zelf opdraaien voor alle kosten, en enkel als ze de top tien haalden van het klassement, betaalde de omroep alles terug. Litouwen liet zich eerder al sponsoren door privébedrijven.

Maar natuurlijk zijn er ook omroepen die jaarlijks thuisblijven omdat de hoge bedragen die betaald moeten worden niet in verhouding staan met de populariteit en het aantal kijkers. Slovakije stuurt om die reden al sinds 2012 zijn kat, en in het recente verleden bleven verschillende Balkanlanden weg. Vorig jaar nog werd de Roemeense omroep TVR luttele weken voor het songfestival gebannen van de EBU omdat de opgebouwde schuldenberg zodanig de pan uit swingde. Het ging daarbij voor de duidelijkheid niet enkel om nalatige inschrijvingsgelden voor het ESF, maar net zo goed om andere kosten, zoals rechten om sportwedstrijden uit te zenden en toegang te krijgen tot het Eurovisienetwerk, dat nieuwsredacties van openbare omroepen er dagelijks tot in staat stelt beeld- en geluidsmateriaal met elkaar uit te wisselen.

Te duur?

In deze tijden van besparingen bij regeringen en dus ook bij de vooral door hen gefinancierde openbare omroepen, lijken de hoge bovenstaande bedragen voor het songfestival als een doorn in het oog. Op de vraag of het songfestival dan niet gewoonweg te duur geworden is, geven we geen antwoord. Wel sluiten we af met twee berekeningen. Ten eerste uit Spanje: de Spaanse site eurovision-spain.com rekende uit dat één minuut songfestivaluitzending in 2015 791 euro kostte aan de omroep. Eén minuut Europees of internationaal voetbal kostte de RTVE 21.600 euro. En ten tweede uit Nederland: volgens staatssecretaris voor onder meer Media Sander Dekker kost één minuut lokaal geproduceerde televisie 966 euro aan de omroep NPO, terwijl één minuut songfestival in 2016 ongeveer 1033 euro kostte.

Wat we wel voorzichtig kunnen besluiten, is dat de gevraagde bedragen uit San Marino wat aan de hoge kant lijken. Nederland, een land met ruim 17 miljoen inwoners, zou evenveel moeten betalen als San Marino, een land met zo’n 33.000 inwoners. Dat lijkt ons wat eigenaardig. Het exacte bedrag zal hier een goed bewaard geheim blijven, al heeft de omroep SMRTV er in de laatste jaren geen doekjes om gewonden dat ze de kosten voor het songfestival uitbesteedt. De Duitse oercomponist Ralph Siegel was verantwoordelijk voor alle inzendingen van het landje tussen 2012 en 2015, en naar verluidt ook voor alle euro’s. Vorig jaar werd uit het niets de Turkse zanger Serhat aangetrokken om deel te nemen, en ook toen werd gefluisterd hij en zijn entourage alle kosten zouden dekken. Benieuwd uit welk land – en welke geldbuidel – de deelnemer zal worden opgevist.