Op 14 en 16 mei 2019 werd televisiekijkend Europa verwend met twee prachtige halve finales. De kers op de taart kon dan ook niet ontbreken: de grote finale van het 64^ste Eurovisiesongfestival op zaterdag 18 mei 2019. Opnieuw werden we door de Israëlische omroep KAN verwelkomd in de Expo Tel Aviv in, hoe kan het ook anders, Tel Aviv, de gaststad van deze editie.

Over 2019

Na de overwinning van het Eurovisiesongfestival 2018 en ontvangst van de felbegeerde trofee uit de handen van Salvador Sobral, sprak winnares Netta Barzilai volgende profetische woorden uit: ‘See you next year in Jerusalem!’. Ook de toenmalige premier van Israël, Benjamin Netanyahu, stak na de overwinning op zijn sociale media accounts niet onder stoelen of banken dat hij een serieuze boon voor Jeruzalem als gaststad had. De (politiek gevoelige) toon was in ieder geval onmiddellijk gezet: ging de Israëlische omroep opnieuw, na de organisatie van het 24^ste (1979) en 44^ste (1999) Eurovisiesongfestival, het festival laten neerstrijken in Jeruzalem?

Voor we een echt antwoord kregen op die vraag, dienden eerst nog enkele watertjes doorzwommen te worden. Het was namelijk lange tijd niet duidelijk of KAN wel in staat zou zijn om de 64^ste editie van het Songfestival te organiseren. De Israëliërs speelden namelijk met het idee om hun omroep in twee te splitsen: een deel zou verantwoordelijk zijn voor het entertainment en showgedeelte, het andere deel zou de nieuwsdienst voor zijn rekening nemen. Dit zou een schending vormen van de regels die de EBU vooropstelt, wat tegelijkertijd tot gevolg zou hebben gehad dat het Songfestival organiseren onmogelijk was. Uiteindelijk kwam het niet zo ver en werd in juni 2018 bevestigd dat Israël het gastland zou worden.

De bekendmaking van de gaststad liet nog een kleine drie maand op zich wachten. Op 13 september 2018 maakte de EBU bekend dat niet Jeruzalem, maar wel Tel Aviv de gaststad zou worden voor het volgende Songfestival.

Dat de politieke situatie waarin Israël zich bevond, en tot op heden nog altijd bevindt, een niet te ontwijken gespreksonderwerp ging zijn, stond in de sterren geschreven. Het begon al voor de start van het Songfestival, en zelfs al in 2018, toen verschillende artiesten uit tal van landen opriepen om het festival te boycotten. In januari 2019 had de Spaanse voorronde Operacion Triunfo zelfs te lijden onder deze boycot. Verschillende artiesten zouden namelijk hebben laten uitschijnen niet naar Israël te willen afzwakken omwille van de Israëlische houding tegenover Palestina. Ook tijdens het Songfestival was Palestina sterk aanwezig. Hoewel de lokale media lieten uitschijnen dat alles veilig was en Songfestivalfans zich geen zorgen hoefden te maken, werden tijdens de Songfestivalweek toch raketten afgevuurd richting Israël.

Ook de voornaamste schandalen van deze editie hadden betrekking op de Palestijnse kwestie. Naast een cyberaanval op de livestream van KAN tijdens de eerste halve finale met de niet mis te verstane boodschap ‘Israel is not safe, you will see” en “Risk of missile attack, please take shelter’. Ook tijdens de avond van de finale was de Palestijnse kwestie aanwezig, onder meer omdat de IJslandse groep Hatari tijdens de bekendmaking van hun televoting punten sjaals met Palestijnse vlaggen toonde. Een ander groot schandaal was te zien zijn tijdens het optreden van Madonna: één van de dansers had een Palestijnse vlag op zijn jasje hangen.

Tijdens de finale van het Songfestival

De finale begon met een filmpje met Netta. Ze bestuurde een vliegtuig met bestemming Tel Aviv. Na veilig en wel geland te zijn, was het vliegtuig te zien op de LED-schermen in de zaal. De winnares van 2018 kreeg daarna ook de taak om alle kijkers te verwelkomen. De klassieke vlaggenceremonie volgde nadien, met een kort optreden van Dana International. Zij bracht haar winnende nummer Diva en de bekende Israëlische hit Tel Aviv עומר אדם עם אריסה – תל אביב. De eerste Israëlische vertegenwoordiger op het Eurovisiesongfestival Ilanit (ESF 1973) mocht een deel van haar nummer ook nog een keer komen brengen. Eindigen deden we met Nadav Guedj (ESF 2015).

Ook de hosts Erez Tal, Bar Refaeli, Assi Azar en Lucy Ayoub van de afgelopen twee halve finales mochten opnieuw hun zegje komen doen en alle kijkers verwelkomen. Anders dan voorgaande jaren werd hoe de kijker kon stemmen niet uitgelegd door de hosts zelf, maar door filmfragmenten van eerdere Songfestivaledities. Zoals gebruikelijk waren voor de optredens postcards van het gastland te zien.

De Maltese Michela mocht de spits afbijten. Een eerste overwinning voor Malta werd het niet. De jonge zangeres eindigde in de middenmoot op een 14^de plaats. Ook de tweede deelnemer van de avond uit Albanië was, net zoals Malta, een land uit de tweede halve finale. Landen uit die halve finale deden het opmerkelijk goed. Van de tien landen die de grote finale wisten te bereiken, waren zeven van hen terug te vinden in de top 10. De drie andere landen waren Denemarken (12^de plaats), Malta (14^de plaats) en dus ook Albanië op een 17^de plaats. Het eerste land uit de eerste halve finale was terug te vinden op de negende plaats, de Australische Kate Miller-Heidke. De top 10 werd vervolledigd door de IJslandse rockband Hatari.

Het hoogste schavot werd in 2019 bekleed door onze noorderburen Nederland. Na de vloek van de halve finale te doorbreken ging het al enkele jaren goed met Nederland op het Songfestival. In 2014 wisten ze nog een tweede plek in de wacht te slepen. Dit jaar mochten ze, 44 jaar na hun laatste overwinning, nog eens het goud mee naar huis nemen. De Italianen namen met Mahmood de tweede plek in en braken de hegemonie van de landen uit de tweede halve finale in de top 8. Het verschil tussen de eerste en tweede plaats bedroeg slechts 26 punten. De top 3 werd vervolledigd door de Rus Sergey Lazarev, die opnieuw zoals in 2016 genoegen moest nemen met een derde plaats.

Voor de meerderheid van de zes automatisch geplaatste landen werd het opnieuw een blamage. Na Italië wist Frankrijk met Bilal Hassani en zijn Roi het beste resultaat te behalen met een zestiende plaats. De vier andere landen waren allemaal onderaan het klassement te vinden. Het Verenigd Koninkrijk was tijdens deze editie de rode lantaarn. Het land werd voor de vierde keer in zijn geschiedenis laatste op het festival. De Duitsers bengelden met het duo S!sters, die eigenlijk geen zusters zijn, ook opnieuw onderaan de lijst. Na een puike vierde plaats in 2018, werden ze terug gekatapulteerd naar een voorlaatste plaats. Het duo had ook de eer om het pijnlijkste moment van de avond te mogen beleven: 0 punten van Europa in de televoting.

Ook Israël werd als gastland naar de lagere regionen verwezen met een 23^ste plaats. Het land ontving tijdens de live bekendmaking van de jurypunten maar van één land punten: Wit-Rusland, en wel liefst de fameuze 12 points. Omdat de Wit-Russische jury een foutje had gemaakt tijdens hun halve finale, werden de punten berekend volgens een bepaald gemiddelde. Achteraf bleek dat er in het systeem van de EBU ook een foutje zat: de punten waren in de omgekeerde volgorde bekendgemaakt. Lang verhaal kort: Israël was eigenlijk laatste, en eindigde in het officiële eindresultaat dus op de laatste plek met 0 punten bij de jury. De televoting had wel nog 35 punten over voor Kobi Marimi. Spanje had opnieuw het bekende Operación Triunfo gebruikt als selectiemethode. De kijkers plaatsten de energieke Miki in de middenmoot, de jury had slechts één puntje over voor La venda.

België en Nederland

België bleef steken in de halve finales en was dus niet aanwezig tijdens de grote finale.

Nederland werd vertegenwoordigd door Duncan Laurence. De Nederland wist het het 64^ste Eurovisiesongfestival te winnen. Opmerkelijk, en wel vaker het geval: de uiteindelijke winnaar werd tweede bij de televoting en derde bij de jury, maar bij de samenvoeging van de punten bleek hij voldoende punten verzameld te hebben.