Het Eurovisiesongfestival is al tientallen jaren een van ‘s werelds meest bekeken muziekevenementen, waarbij artiesten van over de hele wereld samenkomen om hun nationale trots en muzikale talent te tonen. Echter, terwijl veel landen jaar na jaar strijden voor de felbegeerde titel, zijn er enkele opmerkelijke afwezigheden. Laten we een diepgaande blik werpen op waarom bepaalde landen ervoor hebben gekozen om niet (meer) deel te nemen aan dit spektakel nu, na wat twijfelgevallen, de deelnemerslijst voor 2024 bekend is.

37 landen dus en geen 41, zoals onder andere het Franse delegatiehoofd tot twee keer toe zei tijdens de voorstelling van de Franse kandidaat op de radio. Hetzelfde aantal als in Liverpool, dankzij de terugkeer van Luxemburg. Andere landen beslisten om (voorlopig) niet terug te keren.

Andorra: te hoge kosten voor te weinig resultaat

Andorra om te beginnen. Het kleine land tussen Spanje en Frankrijk trok zich terug na de editie van 2009. Financiële overwegingen en teleurstellende kijkcijfers kunnen een aanzienlijke rol hebben gespeeld in deze beslissing. Kleine landen zoals Andorra kunnen het moeilijk vinden om de kosten van deelname te rechtvaardigen, vooral als ze niet concurrerende resultaten behalen. In 2019 beoogden twee politieke partijen uit de Andorese regering een terugkeer van de ministaat naar de liedjeswedstrijd. Ook de voormalige directeur van omroep RTVA, Nick Gain (ESF 2007) en de voorlopig laatste Songfestivaldeelnemer van Andorra, Susanne Georgi (ESF 2009), zijn gewonnen voor een terugkeer van het land.

Bosnië en Herzegovina: financiële uitdagingen en politieke complexiteit

Bosnië en Herzegovina heeft een complexe politieke structuur en is opgedeeld in twee entiteiten, de Federatie Bosnië en Herzegovina en de Servische Republiek. Deze politieke complexiteit heeft invloed op de nationale omroeporganisatie, wat tot financiële uitdagingen kan leiden. Daarnaast kunnen politieke spanningen en onenigheid over de nationale vertegenwoordiging in internationale evenementen zoals het Eurovisiesongfestival een rol spelen bij de afwezigheid van het land. Bosnie en Herzegovina nam voor de voorlopig laatste keer deel in 2016, met een omroep die toen al in diepe schulden zat.

Bulgarije: herhaaldelijke terugtrekking

In 2019 trok Bulgarije zich al eens terug voor deelname aan het Songfestival, om financiële redenen. Een jaar later kwam het land aan de Zwarte Zee al terug, met een volledig gesponsorde deelname. Daarna nam het land nog twee keer deel (de geannuleerde editie van 2020 niet mee gerekend), om zich in 2023 opnieuw terug te trekken. Voorlopig keert het land dus niet terug naar de liedjeswedstrijd, zo liet de omroep op X onlangs weten, al is dat in de nabije toekomst wel mogelijk.

Unfortunately, Bulgaria will not be among the participants at Eurovision 2024. However, a return in the near future could be possible.

— BNT Eurovision 🇧🇬 (@bg_eurovision) October 18, 2023

Faeröer en Groenland: autonome gebieden binnen Denemarken

De Faeröer en Groenland, beide autonome gebieden binnen het Koninkrijk Denemarken, hebben geen afzonderlijke deelname aan het Eurovisiesongfestival. Denemarken vertegenwoordigt deze gebieden in de competitie, wat verklaart waarom ze niet op zichzelf meedoen. De Faeröer hebben wel interesse, zeker na de deelname van Reiley in 2023, maar zouden eerst associatief lid moeten worden en dan nog zouden ze voor deelname uitgenodigd moeten worden.

Hongarije: financiële overwegingen en teleurstellende resultaten

Hongarije heeft in het verleden deelgenomen aan het Eurovisiesongfestival maar trok zich terug na 2019. Financiële overwegingen en de kosten van deelname kunnen een rol hebben gespeeld in deze beslissing. Bovendien kunnen teleurstellende resultaten in voorgaande jaren hebben bijgedragen aan de afwezigheid van het land. Eerst werd bekend dat de Hongaarse voorronde geschrapt werd, later volgden geruchten dat het land niet meer deel zou nemen aan het Songfestival wegens ‘te gay‘.

Kazachstan: associatief lid

Kazachstan, dat in 2018 debuteerde op het Junior Eurovisiesongfestival, heeft nog nooit deelgenomen aan het volwassen evenement. Sommige fans hopen erop, maar net als Liechtenstein is Kazachstan geen volwaardig EBU-lid. Het land is een associatief lid, waardoor het net als Australië op een uitnodiging moet rekenen om deel te kunnen nemen aan het Songfestival. In de zomer van 2018 liet EBU weten dat er geen plannen waren de Kazachse omroep uit te nodigen. Desondanks werd in het najaar van datzelfde jaar de hoop uitgedrukt deel te kunnen nemen in 2019.

Kosovo: politieke erkenning en internationale status

Kosovo is een land met een complexe politieke status. Hoewel het onafhankelijkheid heeft uitgeroepen, wordt het nog steeds niet door alle landen erkend als een onafhankelijke staat. Deze onzekerheid over de internationale status van Kosovo heeft invloed op zijn vermogen om deel te nemen aan internationale evenementen zoals het Eurovisiesongfestival. Een deelname van Kosovo zou ineens de terugtrekking van Servië kunnen betekenen. In 2008 dong Kosovo naar EBU-lidmaatschap, om in 2009 aan het Songfestival deel te kunnen nemen. Dat lukte niet. Deelnemen aan Eurovision Young Dancers lukte wel in 2011. Begin 2023 werd een nationale wedstrijd georganiseerd, Festivali i Këngës, dat in de toekomst als Songfestivalvoorronde zou moeten dienen.

Libanon: politieke onenigheid en diskwalificatie

Libanon nam slechts één keer deel aan het Eurovisiesongfestival, in 2005, met het nummer Quand tout s’enfuit door Aline Lahoud. Echter, Libanon trok zich terug uit het evenement omdat het de Israëlische inzending uit zou moeten zenden en de Libanese wetten lieten dat niet toe. De Libanese omroep zelf hield het op ‘financiële beperkingen‘. Later vermeldde de website van de omroep echter Israël niet als deelnemer. EBU vroeg dit op te lossen en de omroep haalde ineens de volledige deelnemerslijst weg.

Ook het Songfestival zelf zond de omroep niet uit. Het zou alle optredens uit moeten zenden en dat kon niet beloofd worden. Hoewel de Libanese omroep eerder een overeenkomst had bereikt met EBU, werd alsnog beslist het deelnamegeld in te houden en het land voor drie jaar te verbannen wegens laattijdige terugtrekking.

Op het podium van het Songfestival heeft dus nog nooit een Libanese artiest gestaan. Na die terugtrekking werd die Libanese omroep gestraft door EBU, wegens de te late terugtrekking. De omroep werd voor drie jaar verbannen. Zanger Mika had voor een van de andere twee omroepen deel willen nemen in 2008, maar die zijn geen EBU-lid. Ook Tunesië stond, in 1977, op de rand van een deelname maar trok zich op de valreep terug.

Liechtenstein: de uitdagingen van kleinschaligheid

Liechtenstein, een van de kleinste landen ter wereld, heeft nooit deelgenomen aan het Eurovisiesongfestival. Het gebrek aan infrastructuur en middelen kunnen de belangrijkste obstakels vormen voor deelname aan zo’n grootschalig internationaal evenement. Al was de directeur van ‘s lands nationale tv-zender bezig met van Liechtenstein een volwaardig EBU-lid te maken. Tot hij overleed. Ondertussen is Liechtenstein nog altijd geen volwaardig lid en kan het niet deelnemen aan het Songfestival.

Marokko: een eenmalige deelname

Marokko nam slechts één keer deel aan het Eurovisiesongfestival, in 1980, met het nummer Bitaqat hob door Samira Said. Na deze enige deelname keerde Marokko nooit meer terug naar het evenement. Een mogelijke reden voor deze afwezigheid is de aanzienlijke geografische afstand tussen Marokko en de meeste Europese deelnemende landen, wat de logistieke uitdagingen en kosten van deelname verhoogt. Israël heeft pogingen ondernomen om landen uit de Arabische wereld naar het Songfestival te brengen, maar voorlopig zonder succes. In 2020 nog liet Jon Ola Sand, de vorige executive supervisor van de wedstrijd, weten dat gesprekken met Marokko gaande waren. Zoals bekend is daar tot hiertoe geen nieuwe deelname uit voort gekomen.

Monaco: te weinig tijd voor nieuwe deelname

Monaco, bekend om zijn weelderige levensstijl, nam voor het laatst deel in 2006 en heeft sindsdien afwezigheid gezworen. Een belangrijke reden hiervoor lijkt de financiële last te zijn die gepaard gaat met deelname aan het evenement. Het kleine vorstendom kan moeite hebben om te concurreren met grotere landen met aanzienlijk ruimere budgetten. Even leek het erop, of leefde althans bij fans de hoop, dat de ministaat terug zou keren na de start van een nieuw tv-kanaal op 1 oktober. Die hoop werd snel de grond in geboord. Een terugkeer vanaf 2025 is nog niet uitgesloten, liet Frédéric Cauderlier, hoofdredacteur van het tv-kanaal, weten in L’observateur de Monaco. Alleen waren nu de deadlines te strak om na de start van de tv-zender meteen te focussen op dit project.

Montenegro: gebrek aan sponsors

Montenegro wil wel deelnemen aan het Songfestival, maar doet dat sinds 2023 niet meer wegens financiële beperkingen en een gebrek aan interesse van sponsors. Begrijpelijk misschien, gezien het land nog maar twee keer de finale van het Songfestival wist te bereiken. Al lijken door de Montenegrijnse omroep vrijgegeven documenten te suggereren dat het land mikt op een terugkeer naar de Songfestivaleditie van 2025. Daarin is het volgende te lezen.

RTCG is van plan een muziekfestival te organiseren ter promotie van nieuwe liedjes van lokale artiesten en auteurs en waarin (afhankelijk van de fondsen voor 2025) een ​​vertegenwoordiger voor het Eurovisiesongfestival 2025 gekozen zal worden.

De toevoeging ‘afhankelijk van de fondsen’ is een belangrijke nuance. Zo komt er in 2024 geen muziekfestival wegens ‘verminderde productiecapaciteit’, wel zal er een bijzondere show zijn die enkel over de hiphop- en rapscene gaat.

Noord-Macedonië: geen deelname ondanks planning

In 2019 haalde Noord-Macedonië met Tamara Todevska de hoogste notering ooit voor het land, met een zevende plaats in de finale. Nadien volgden twee uitschakelingen in de halve finale. Door de economische crisis en hoge kosten trok het land zich voor 2023 terug. Ondanks een opname van het Songfestival in de planning voor 2024 blijft Noord-Macedonië nog een jaartje afwezig.

We’re deeply sad to confirm that 🇲🇰 North Macedonia will be absent from the Eurovision Song Contest for the second year in a row.

Best of luck to all 37 competing countries and we’re looking forward to the big show in Malmö. pic.twitter.com/uOT5S2gX9z

— 🇲🇰 Macedonia in Eurovision (@esc_macedonia) December 5, 2023

Roemenië: deelname kan nog

Ondanks het feit dat de deelnemerslijst van 2024 nu officieel bekend is, kan Roemenië er toch nog bij komen. We zetten het land dus onder voorbehoud in dit artikel, want EBU liet in de persmededeling weten dat het praat met de Roemeense omroep om die toch nog aan boord te krijgen voor 2024. Al verliep de deelname in 2023 allesbehalve vlekkeloos. Ondanks de bijna 400.000 euro kosten kreeg het land voor het eerst in de geschiedenis geen enkel punt in de halve finale. Na een top 20-notering voor WRS in 2022 zou Theodor Andrei allesbehalve geholpen zijn door de eigen omroep, liet hij in een interview weten. Zo betaalde hij zelf de kosten voor de opname van een videoclip en mocht hij voor de staging zijn ideeën niet uitvoeren.

Rusland en Wit-Rusland

Wit-Rusland werd al in 2021 geweerd van het Songfestival. De omroep stuurde een politiek getint lied in dat geweigerd werd door EBU. EBU gaf nog de kans een nieuw lied in te sturen maar ook dat voldeed niet aan de voorwaarden. Zo mocht Wit-Rusland niet deelnemen aan het Songfestival. In mei 2021 uiteindelijk werd omroep BTRC door EBU geschorst, als eerste EBU-lid ooit. Een nieuwe Songfestivaldeelname is voor dit land in de nabije toekomst dan ook uitgesloten, net als voor Rusland. In februari 2022, na de Russische inval in Oekraïne, liet EBU nog weten dat zowel Rusland als Oekraïne nog welkom zouden zijn op het Songfestival. Steeds meer omroepen riepen echter op om Rusland te bannen, wat uiteindelijk ook gebeurde.

Slowakije: gebrek aan interesse en teleurstellende resultaten

Slowakije nam voor het laatst deel in 2012 en heeft zich sindsdien teruggetrokken. Een van de vermoedelijke redenen voor deze terugtrekking is een gebrek aan interesse bij het publiek en teleurstellende resultaten in voorgaande jaren. Lage kijkcijfers en lage plaatsingen kunnen nationale omroeporganisaties ontmoedigen om deel te nemen. Zeg nooit, nooit … Eerder dit jaar liet omroep RTVS nog weten dat een terugkeer in 2025 niet uitgesloten is.

Turkije: onenigheid en politieke overwegingen

Na jaren van deelname besloot Turkije zich terug te trekken na de editie van 2012. Een van de belangrijkste geschillen was de verandering in stemregels, waarbij het publiek ineens nog maar de helft van de punten gaf en een jury de andere helft. Daarnaast speelden politieke overwegingen mogelijk een rol, aangezien het Eurovisiesongfestival soms als politiek geladen wordt beschouwd. Zo werd door de directeur van de Turkse omroep de overwinning van Conchita Wurst als een van de redenen voor niet-deelname genoemd, schreven we in 2018 al.

Het Eurovisiesongfestival blijft een blikvanger voor muziekliefhebbers over de hele wereld. Toch zijn de deelnemende landen zorgvuldig geselecteerd en de beslissing om deel te nemen of terug te trekken, hangt dus af van een complexe mix van factoren. Financiële overwegingen, politieke geschillen en culturele identiteit spelen allemaal een rol bij de keuze van een land om al dan niet deel te nemen aan dit opmerkelijke muziekevenement. Terwijl sommige landen vastberaden blijven om te schitteren, blijven anderen (voorlopig) afwezig van het Eurovisie-podium. Misschien zien we een van de voornoemde landen binnen enkele jaren toch (opnieuw) als deelnemer?