Op zaterdag 12 mei 2018 was het zover: de finale van het 63^e Eurovisiesongfestival. Net als de twee halve finales werd ook de finale uitgewerkt vanuit de Altice Arena in de Portugese hoofdstad Lissabon. Het was de allereerste keer sinds Portugal in 1964 gedebuteerd had op het Songfestival, dat omroep RTP de organisatie op zich mocht nemen.

Over 2018

Al meteen na de overwinning van Salvador Sobral in Kiev in 2017 werd Lissabon wijd en zijd getipt als gaststad voor de editie van 2018. Het nieuws werd eerst bevestigd, dan weer ontkend, en dan werd er een inschrijving gehouden waarbij steden zich konden aanmelden. Die bleek overbodig, want al in juli 2017 werd bekend dat hoofdstad Lissabon dan toch de locatie zou worden. De zaal was de MEO Arena, die later nog officieel van naam veranderde en de Altice Arena werd, in lijn van de telecommunicatiebedrijven (MEO en Altice) die de zaal bezitten en beheerden. De organisatie verliep nagenoeg rimpelloos in vergelijking met de chaos van 2017, wat vast en zeker een verademing was voor de EBU.

Het enige echte schandaal rond dit Songfestival voltrok zich ver buiten de Europese buitengrenzen. Het Chinese tv-station Mango TV had al enkele jaren de uitzendrechten, maar had de optredens van Albanië en Ierland niet uitgezonden. Zowel de tatoeages van Eugent Bushpepa als de homoseksuele boodschap van Ryan O’Shaughnessy botsten tegen de strikte Chinese mediacensuur. Na massaal protest op het internet, besloot de EBU de samenwerking met Mango TV per direct stop te zetten, en de omroep mocht de tweede halve finale en de finale niet eens meer uitzenden.

De finale werd geopend met een streepje fadomuziek, zowat het voornaamste exportproduct van Portugal. Zangeressan Ana Moura en Mariza mochten elk een liedje zingen, waarna de inmiddels traditionele vlaggenparade de 26 deelnemers introduceerde. Dit jaar gebeurde dat onder de tonen van het Portugese dj-duo Beatbomers. Nadien kwamen de vier presentatrices in beeld. Het ging om drie gevierde presentatrices van de Portugese staatsomroep, Sìlvia Alberto, Catarina Furtado en Filomena Cautela, en om Daniela Ruah, vooral bekend als actrice uit de Amerikaanse misdaadreeks CSI: Los Angeles. Na een korte verwelkoming gingen de liedjes van start.

Daniela Ruah, Sílvia Alberto, Catarina Furtado en Filomena Cautela

Voor het derde jaar op rij mocht het land dat de tweede halve finale had afgesloten de finale openen. Mélovin uit Oekraïne moest echter genoegen nemen met een plaats in de middenmoot van het klassement. De landen uit de tweede finale maakten opmerkelijk weinig indruk in de finale. De Zweed Benjamin Ingrosso finishte zevende en redde de meubelen, maar tussen de zeventiende en de 22^e plek eindigden zes opeenvolgende landen die op donderdagavond hadden deelgenomen. De gehele top drie bestond uit landen uit de eerste halve finale. Cesár Sampson uit Oostenrijk maakte indruk door de jurystemming op zijn naam te schrijven, maar het werd toch de verwachte tweestrijd tussen Eleni Foureira uit Cyprus en Netta uit Israël, waarbij die laatste aan het langste zeel trok. Israël won met Toy voor de vierde keer het Songfestival, na eerder zeges exact veertig en twintig jaar eerder (in 1978 en 1998) en ook nog in 1979. Cyprus behaalde met een tweede plek evenwel zijn beste Songfestivalresultaat ooit tot hiertoe.

Netta

Zeer wisselende successen waren er voor de zes automatisch geplaatste landen van dit festival. Michael Schulte uit Duitsland veroverde menig hart met zijn ingetogen ballade opgedragen aan zijn overleden vader en leverde onze oosterburen hun beste resultaat in acht jaar tijd op. Het Italiaanse duo vond vooral bijval bij de kijkers met hun liedje geïnspireerd op recente aanslagen in het Europese continent en finishte uiteindelijk netjes vijfde. Ook Frankrijk werd vertegenwoordigd door een duo, maar dat stelde flink teleur: Madame Monsieur golden als topfavoriet met Mercy, een song over de vluchtelingencrisis, maar finishten slechts halverwege het klassement. Verder waren er nog grote teleurstellingen voor de twee Iberische staten. In Spanje was de legendarische talentenjacht Operación Triunfo vanonder het stof gehaald om de Songfestivalinzending te selecteren. Dat leverde in eigen land ongezien veel aandacht voor het Songfestival op, maar vertaalde zich niet in een goed resultaat. Gastland Portugal onderging de ultieme vernedering en eindigde troosteloos laatste voor eigen publiek.

En dan was er nog het Verenigd Koninkrijk. Zangeres SuRie had de voorronde gewonnen en kon rekenen op Belgische Songfestivalervaring: zowel bij Loïc Nottet in 2015 als bij Blanche in 2017 stond ze in het achtergrondkoor. Van Storm werd weinig verwacht, en uiteindelijk finishten de Britten ook voor de zoveelste keer onderaan de puntenlijst. Maar toch was er ongemeen veel publiciteit over het optreden van de Union Jack. Dat werd namelijk verstoord door een Britse politieke activist die zich ondanks alle security een weg naar het podium baande, SuRies microfoon afnam, een boodschap scandeerde en dan uiteindelijk van de scène werd gehaald. SuRie ging gewoon verder met haar optreden, maar was duidelijk overmand door emoties. De Britse delegatie mocht nog eens optreden, maar besloot daar zelf van af te zien.

België en Nederland

België was gesneuveld in de eerste halve finale. Sennek had onvoldoende punten vergaard om een finaleplek weg te kapen.

Nederland werd nog steeds vertegenwoordigd door zanger Waylon. Hij ging resoluut voor de winst, maar eindigde uiteindelijk pas op een teleurstellende achttiende plaats. Bij de vakjury’s was hij nog in het midden gestrand, maar de televoters waren minder tuk op Outlaw In ‘Em.

Waylon

De pauze en de punten

Er zat een goede 45 minuten tussen het laatste liedje en de eerste punten. Al die zendtijd werd opgevuld op uiteenlopende manieren. Er waren de traditionele montagefilmpjes, optredens van een Portugees muziekgezelschap dat elektronische muziek bracht, een overzicht van de Portugese muziekwedstrijd en Songfestivalvoorronde Festival da Canção, de winnares van het Junior Eurovisiesongfestival 2017, en als apotheose een lang optreden van titelhouder Salvador Sobral en de gevierde Braziliaanse artiest Caetano Veloso. Nadien was het tijd voor de punten. Aan een snel tempo werden de jurypunten afgewerkt, waarna de publiekspunten meteen volgden. De presentatrices hielden de spanning er goed in, tot presentatrice Catarina Furtado iets te vroeg bekendmaakte dat Cyprus tweede werd bij de televoting, waardoor Israël automatisch de winnaar was.

Het scorebord

Toy werd een nummer 1-hit in Israël en werd een onverwacht succes in de lijst van Amerikaanse Dance Club Songs. Elders brak het lied weinig potten, met enkel in Finland en Zweden noteringen in de top tien. Kersvers winnares Netta scandeerde dat ze iedereen alvast uitnodigde in Jeruzalem voor het Songfestival 2019. Maar de daaropvolgende gebeurtenissen maakten meteen duidelijk dat dat allesbehalve een sinecure en een zekerheid zou worden.

Onmiddellijk na afloop van de finale werden de gedetailleerde rangschikkingen per land en jurylid vrijgegeven, die enkele grote verschillen blootlegden. Zweden was tweede geworden bij de jury’s, maar eindigde, op veel gejoel van het zaalpubliek, pas 23^e bij de kijkers thuis. Australië werd daar zelfs troosteloos laatste. Ook Nederland, Albanië, Frankrijk, Bulgarije en Oostenrijk vonden meer gehoor bij de jury’s dan het publiek. Andersom waren de televoters de songs uit Israël, Italië, Tsjechië, Denemarken, Servië en Hongarije beduidend meer genegen.