Na de afgelasting van 2020 mocht Rotterdam in 2021 alsnog het Songfestival organiseren. De deelnemende openbare omroepen mochten de artiesten behouden, de liedjes moesten allemaal nieuw zijn. Sommige omroepen, zoals de Belgische en de Nederlandse, bleven bij de intern gekozen artiest. Andere organiseerden een nieuwe voorronde, zoals o.a. Finland, Noorwegen, Zweden, waarbij een andere artiest de kans kreeg. In Litouwen werd eveneens een voorronde gehouden, om uiteindelijk weer The Roop te zien winnen.

Nederland had voor het eerst in 44 jaar nog eens de liedjeswedstrijd gewonnen, met Duncan Laurence en Arcade in 2019. Door de afgelasting mag hij zich voor altijd de langst regerende winnaar van het Songfestival noemen. Ondertussen zijn de regels aangepast, waardoor ieder jaar een editie plaats moet kunnen vinden. Het was de eerste editie in 42 jaar die onze noorderburen organiseerden, nadat het in 1980 de organisatie overnam van Israël. Zoals gewoonlijk toonden veel steden interesse in het festival voor de editie van 2020, met Maastricht en Rotterdam als overblijvers. Die laatste werd uiteindelijk gekozen.

De finale werd geopend door Elina Tsagrinou uit Cyprus, die het land die eerste lang verhoopte overwinning moest bezorgen. Uiteindelijk werd het een ontgoochelende zestiende plaats. Ook Albanië, Israël en België deden niet mee voor de overwinning. Ons land was negende in de halve finale geworden, in de finale eindigden we tien plekken lager, met dank aan de jury. Van het publiek kreeg Hooverphonic amper drie punten.

Rusland nam met Manizha deel, al bleef haar deelname in de Russische pers niet onbesproken. De fel gehypete Destiny uit Malta, genoemd voor de overwinning, werd teleurstellend zevende. Later bleek dat de hype vooral opgewekt werd door de Maltese overheid die geld pompte in een goede voorspelling voor Destiny bij de bookmakers. Portugal probeerde het voor de eerste keer ooit in het Engels, met The Black Mamba. Het werd een verdienstelijke twaalfde plaats voor het land dat in 2017 voor het eerst won.

Ook Servië met Hurricane eindigde in de middenmoot. Het Verenigd Koninkrijk hield vast aan de traditie en eindigde laatste, zelfs met nul punten. Nul punten van de televote gebeurde in de finale vier keer op rij, voor ook nog gastland Nederland, Duitsland en Spanje. Dat leverde historische en tegelijk hartverwarmende beelden op. Ieder van de vier kreeg een staande ovatie van het publiek. Zwitserland eindigde nog eens heel dicht bij een overwinning, met een derde plaats. Dat zou voor het eerst sinds Céline Dion in 1988 geweest zijn. De topfavoriet voor 2020, IJsland, eindigde een plaats lager. Voor het optreden van IJsland moesten repetitiebeelden gebruikt worden. Een van de groepsleden moest in quarantaine en uiteindelijk besliste de hele band niet live op te treden.

Frankrijk deed het als Grote Vijf-land nog eens heel goed, na jaren van matige resultaten. Barbara Pravi eindigde met Voilá tweede. De winnaar werd een andere Grote Vijf-land, Italië, dat als een van de laatsten op mocht treden. Zo hadden we met Zwitserland op plaats drie een volledige top drie die in de eigen taal zong. Het net als Malta gehypete San Marino, met een optreden van Senhit en bekende rapper Flo Rida, eindigde onverwacht achteraan, op de 22^ste plaats.

Måneskin won voor Italië de stemming bij het publiek. Samen met de vierde plaats bij de jury’s leverde dat genoeg punten op voor de winst. Ook Frankrijk deed het bij beide goed met telkens een plaats in de top drie. Opvallend waren de discrepanties tussen de jurypunten en de publiekspunten voor Malta en Oekraïne. Malta kreeg van de jury’s nog een derde plaats toebedeeld, bij het publiek was dat slechts een veertiende plaats. Oekraïne werd dan weer tweede bij het publiek en ‘pas’ negende bij de jury’s.

Wit-Rusland, dat al van deelname aan het Songfestival uitgesloten was in 2020, was er ook in 2021 niet meer bij. Dat was ook het geval, weliswaar als eigen beslissing in tegenstelling tot Wit-Rusland, voor Armenië, Hongarije en Montenegro. Bulgarije en Oekraïne waren voor deze editie teruggekeerd. De trofee kon wegens de positieve coronatest van Duncan Laurence niet door hem overhandigd worden aan zijn opvolger, dat deed een van de presentatoren in zijn plaats. Ook de punten van de Nederlandse jury kon hij daardoor niet voorlezen, dat deed Romy Monteiro.

Heel wat intervalacts die voor 2020 al samengesteld waren, werden behouden voor 2021. Andere ideeën werden weggegooid, nieuwe geïntegreerd in de show. De finale werd geopend door presentatoren Chantal, Edsilia en Jan die een door dj Pieter Gabriel geremixte versie van het lied Venus zongen. Zangeres Glennis Grace kon alsnog haar stem eens voor heel Europa laten horen, na haar eigen teleurstellende deelname aan het Songfestival van 2005. Tijdens die interval-act zagen we ook zanger Wulf en de Nederlandse dj Afrojack. Zoals voor 2020 al gepland zong een aantal ex-deelnemers de eigen inzending vanop een dak in Rock The Roof. Enkele namen die voor dat jaar genoemd werden zoals Charlie McGettigan en Paul Harrington waren niet te zien. Wel aanwezig waren de onvermijdelijke Måns Zelmerlöw, die sinds zijn overwinning in 2015 al in iedere editie tot hiertoe een rol kreeg. Ook de enige Belgische winnares Sandra Kim zong nog eens haar lied, net als Lenny Kuhr, Teach-In, Helena Paparizou en Lordi.

Zoals zo vaak kreeg het Songfestival te kampen met technische problemen, niet alleen tijdens de halve finales (zie desbetreffende geschiedenispagina’s), ook tijdens de juryfinale en de liveshow van de finale. Het draaiende platform waarop Senhit met haar dansers stond, stopte niet met draaien wanneer ze eraf moest springen. Dat bracht de dansers en Senhit zelf in gevaar, camerashots waren niet zoals ze moesten zijn. De Sammarinese delegatie klaagde en gaf de artiest zelfs de kans zich terug te trekken. Omdat ’s avonds de organisatie zich verontschuldigde en uit respect voor het publiek, bleef Senhit in de wedstrijd. Tijdens de liveshow dook het probleem niet meer op.

Die liveshow verliep voor het Nederlandse stemmende publiek niet vlekkeloos. Stemmers kregen pas uren later bevestiging dat hun stem ontvangen was. Bleek dat deze stemmen niet geteld waren door een probleem met telecomprovider T-Mobile. EBU bevestigde echter wel dat de stemming van het Nederlandse publiek geldig was. Nog een probleem waar de EBU mee te kampen kreeg, was niet van technische aard. Het gaat over een beeld dat te zien was tijdens de bekendmaking van de stemmen. Op dat beeld leek het alsof de Italiaanse zanger Damiano David in de green room drugs gebruikte, hij zat naar de tafel toe gebogen. Hij ontkende dat en verklaarde dat hij een gebroken glas op wilde rapen. Een negatieve drugtest bevestigde later dat verhaal.

Na het Songfestival werd onze Barbara Dex Award uitgereikt, voor de allerlaatste keer in zijn huidige vorm. De laatste winnaar van deze trofee werd de Noor TIX, met zijn opvallende engelenvleugels.